Het leren van studenten kenmerkt zich door toenemende zelfstandigheid, keuzevrijheid en autonomie. Ze beslissen steeds vaker hoe en wanneer ze leren. Dit vereist goed ontwikkelde zelfregulatiestrategieën, zoals voorkennis activeren, jezelf motiveren, plannen, controleren op begrip en voortgang, en het organiseren van de leerstof. Verschillende overzichtsstudies tonen aan dat de mate waarin studenten in staat zijn om hun eigen leerproces aan en bij te sturen een aanzienlijke impact heeft op hun leerprestaties en leermotivatie. Deze inzichten hebben ertoe geleid dat in de afgelopen jaren steeds vaker aandacht wordt gegeven aan het bevorderen van zelfregulerend leren. Tegelijkertijd leggen docenten vaak de verantwoordelijkheid voor studeren bij de studenten. Zelfregulerend leren vergt juist een expliciete instructie. Dit houdt in dat studenten informatie krijgen over een strategie (Wat), wanneer deze in te zetten (Wanneer), de voordelen ervan (Waarom) en doet de docent voor hoe je een strategie toepast (Hoe). Expliciete instructie omvat dus de wat, wanneer, waarom en hoe van zelfregulatiestrategieën: WoW Wat Handig!
Filmpje over zelfregulerend leren
Kijk vooral even naar deze animatie waarin het WoW Wat Handig ezelsbruggetje voor het geven van een expliciete strategie-instructie wordt toegelicht.
Het is van belang dat expliciete strategie-instructie plaatsvindt tijdens de reguliere lessen. Dit betekent dat docenten geen ‘losse’ studielessen geven, maar dat ze aandacht geven aan zelfregulerend leren geïntegreerd in de eigen lessen. Hierdoor leren studenten strategieën namelijk direct toe te passen binnen de juiste context. Voor elke les kunnen docenten zo bepalen welke strategie of strategieën voor zelfregulerend leren expliciet worden aangeleerd waarbij de WoW Wat Handig-regel een hulpmiddel biedt.
Tijdens de les wordt een expliciete strategie-instructie gegeven. Zo zien studenten niet alleen hoe een bepaalde strategie wordt toegepast, maar krijgen ze ook uitleg over wanneer deze strategie kan worden gebruikt en wat daar het voordeel van is. Instructie is vooral effectief als studenten uitleg over deze aspecten krijgen. Het zelfregulerend leren wordt door het geven van een expliciete instructie zichtbaar gemaakt voor studenten zodat ze als het ware kunnen afkijken welke gereedschappen er zijn, wanneer je ze gebruikt en hoe en wat daar het nut van is.
Na voordoen volgt nadoen: studenten oefenen strategieën met ondersteuning zodra deze voldoende zijn gedemonstreerd of beheerst. Tijdens het begeleid inoefenen voeren studenten onder begeleiding passende taken uit, waarbij de strategieën voor zelfsturend leren worden geoefend. Begeleiding kan door de docent of een medestudent worden gegeven. Centraal staan drie kernvragen: wanneer en hoe worden strategieën voor zelfsturend leren gebruikt en waarom?
Askell-Williams, H., & Lawson, M. J. (2015). Changes in students’ cognitive and metacognitive strategy use over five years of secondary schooling. In H. Askell Williams (Ed.), Transforming the Future of Learning with Educational Research (pp.1-19). Information Science Reference.
Askell-Williams, H., Lawson, M. J., & Skrzypiec, G. (2012). Scaffolding cognitive and metacognitive strategy instruction in regular class lessons. Instructional Science, 40(2), 413-443. https://doi.org/10.1007/s11251-011-9182-5
Bjork, E. L., &Bjork, R. A. (2011). Making things hard on yourself, but in a good way: Creating desirable difficulties to enhance learning. In M. A. Gernsbacher, R. W. Pew, L. M. Hough, & J. R. Pomerantz (Eds.), Psychology and the real world: Essays illustrating fundamental contributions to society (pp. 56–64). Worth.
Bjork, R. A., Dunlosky, J., & Kornell, N. (2013). Self-regulated learning: Beliefs, techniques, and illusions. Annual Review of Psychology, 64, 417-444. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-113011-143823
Boekaerts, M., & Corno, L. (2005). Self-regulation in the classroom: a perspective on assessment and intervention. Applied Psychology: An International Review, 54(2), 199-231. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.2005.00205.x
Butler, D. L. (2021). Enabling educators to become more effective supporters of SRL. Commentary on a special issue. Metacognition and Learning, 16(2), 667-684. https://doi.org/10.1007/s11409-021-09282-8
De Bruijn-Smolders, M., Timmers, C.F., Gawke, J.C.L., Schoonman, W., & Born, M. Ph. (2016). Effective self-regulatory processes in higher education: research findings and future directions. A systematic review. Higher Education, 41(1), 139-158.
https://doi.org/10.1080/03075079.2014.915302
Dent, A. L., & Koenka, A. C. (2016). The relation between self-regulated learning and academic achievement across childhood and adolescence: A meta-analysis. Educational Psychology Review, 28(3), 425-474. https://doi.org/10.1007/s 10648-015-9320-8
Dignath, C. & Veenman, M. V. J. (2021). The role of direct strategy instruction and indirect activation of self-regulated learning - evidence from classroom observation studies. Educational Psychology Review, 33(2), 489-533. https://doi.org/10.1007/s10648-020-09534-0
Greene, J. A. (2021). Teacher support for metacognition and self-regulated learning: A compelling story and a prototypical model. Metacognition and Learning, 16(2). https://doi.org/10.1007/s11409-021-09283-7
Jansen, R. S., Van Leeuwen, A., Janssen, J., Jak, S., & Kester, L. (2019). Self-regulated learning partially mediates the effect of self-regulated learning interventions on achievement in higher education: A meta-analysis. Educational Research Review, 28. Article 100292. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2019.100292
Moos, D. C., & Ringdal, A. (2012). Self-regulated learning in the classroom: A literature review on the teacher’s role. Educational Research International, 1-15. Article 423284. https://doi.org/10.1155/2012/423284
Muijs, D. & Bokhove, C. (2020). Metacognition and self-regulation: Evidence review. Education Endowment Foundation.
Pintrich, P. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulated learning in college students. Educational Psychology Review, 16(4), 385-407. https://doi.org/10.1007/s10648-004-0006-x
Sins, P. H. M. (2023). Zelfregulerend leren gaat niet vanzelf. Maar hoe dan wel? Hogeschool Rotterdam.
Sins, P. H. M. et al. (2019). iSELF: Aanpak voor het bevorderen van zelfsturend leren door leraren (2de editie). Saxion Progressive Education.
Sins, P. H. M., de Leeuw, R., de Brouwer, J. & Vrieling-Teunter, E. M. (2023). Promoting explicit instruction of strategies for self-regulated learning: evaluating a teacher professional development program in primary education. Metacognition Learning (2023). https://doi.org/10.1007/s11409-023-09368-5
Sins, P. H. M. & Vermeulen, I. (2020). Zelfsturend leren begeleiden: Ben jij Koning Eland of Haas? In P. H. M. Sins & R. Berends (Eds.), Overbruggen: Verbinden van vernieuwingsonderwijs en onderzoek. Saxion Progressive Education University Press.
Sitzmann, T., & Ely, K. (2011). A Meta-Analysis of Self-Regulated Learning in Work- Related Training and Educational Attainment: What We Know and Where We Need To Go. Psychological Bulletin, 137(3), 421-442. https://doi.org/10.1037/a0022777.
Theobald, M. (2021). Self-regulated learning training programs enhance university students’ academic performance, self-regulated learning strategies, and motivation: A meta-analysis. Contemporary Educational Psychology, 66(1). Article 101976. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2021.101976
Zimmerman, B. J. (2013). From cognitive modeling to self-regulation: A social cognitive career path. Educational Psychologist, 48(3), 135-147. https://doi.org/10.1080/00461520.2013.794676