For English scroll down
Internationale vrouwendag
Het is 8 maart Internationale Vrouwendag. Op deze dag is het heel belangrijk om naast het vieren van vrouwelijke prestaties ook aandacht te schenken aan intersectionaliteit. Door te erkennen dat vrouwen diverse en overlappende identiteiten hebben, zoals bijvoorbeeld een zwarte vrouw die niet alleen met racisme maar ook met genderdiscriminatie te maken heeft, maken we Internationale Vrouwendag inclusiever.
Dit betekent dat de ervaringen van vrouwen niet alleen bepaald worden door hun geslacht, maar ook door factoren zoals afkomst, klasse en seksuele voorkeur. Het gaat niet alleen om het vieren van successen, maar ook om het begrijpen van de uitdagingen die vrouwen wereldwijd ervaren door verschillende vormen van discriminatie. Wist je bijvoorbeeld dat de term intersectionaliteit in 1989 voor het eerst door een zwarte vrouw werd geintroduceerd? In een essay schreef hoogleraar rechten Kimberlé Crenshaw over dit begrip.
Wat is intersectionaliteit?
Ras, gender, seksuele geaardheid, lichamelijke, psychische en/of verstandelijke beperking, maar ook klasse, inkomen, opleiding en religie zijn kenmerken die onderdeel uit kunnen maken van je identiteit en die zowel privileges als discriminatie met zich mee kunnen brengen. Er werd lang gedacht dat verschillende vormen van ongelijkheid naast elkaar bestonden, zonder dat ze invloed hadden op elkaar. Niets is minder waar. Je hebt bijvoorbeeld als Zwarte vrouw niet alleen te maken met racisme omdat je Zwart bent, je hebt ook te maken met racisme omdat je een Zwarte vrouw bent. Zo zijn met name dark skinned Zwarte vrouwen de dupe van colorisme, discriminatie gebaseerd op hoe donker de huidskleur is. Deze discriminatie vindt zowel plaats binnen de Zwarte gemeenschap als daarbuiten. Verschillende individuele kenmerken staan dus niet naast elkaar, ze kruisen elkaar oftewel er is een intersectie. Een andere term voor intersectionaliteit is dan ook kruispunt denken. Denk bijvoorbeeld ook aan een Islamitische queer persoon die aan de ene kant te maken heeft met moslimhaat en aan de andere kant met queer phobia.
Vrouwen en de geschiedenis van Intersectionaliteit
Hoofdzakelijk waren het Zwarte vrouwen die als eerste schreven over intersectionaliteit. In een essay geschreven door hoogleraar rechten Kimberlé Crenshaw wordt in 1989 de term intersectionaliteit voor het eerst geïntroduceerd. Eerder haalde de wijlen Bell Hooks (1952-2021) in Ain’t I a woman uit 1981, al bestond de term toen nog niet, ook intersectionaliteit aan. Ook in Nederland was er binnen academische kringen sprake van intersectioneel denken zonder dat het zo werd benoemd. Gloria Wekker gebruikte als een van de eerste de term in het boek Caleidoscopische dat geschreven is in 2001. Toen vorig jaar het boek De zeven vinkjes, een boek waarin Joris Luyendijk, een witte man aan de hand van zeven vinkjes zijn privileges samenvoegt, luidde het kritiek dat hij te weinig erkenning gaf aan de Zwarte vrouwen die de grondleggers zijn van intersectionaliteit.
Intersectioneel feminisme
De afgelopen jaren is het woord feminisme niet los te koppelen van het woord intersectioneel. Protestborden staan vol met de bekende quote van Flavia Dzodan ‘My feminism will be intersectional or it will be bullshit’. De definitie van feminisme is het streven naar gelijke rechten van de sekse. Intersectioneel feminisme gaat verder en zet zich in voor iedereen die in de maatschappij te maken heeft met onrecht en de samenhang van de verschillende vormen van onrecht. Het intersectioneel feminisme erkent en benadrukt dat je de verschillende vormen van iemand’s identiteit niet apart kunt zien van elkaar. Als je intersectioneel handelt en denkt, doe je meer dan vinkjes afstrepen, je bent je bewust van de verschillende identeiten die mensen kunnen hebben en wat dat betekent voor de kwaliteit van hun leven. Door deze manier van handelen en denken ben je beter in staat de volle potentie van mensen in de maatschappij te zien, maar ook de volledige reikwijdte van ongelijkwaardigheid en achterstelling.
Inclusief handelen = intersectioneel handelen
Intersectionaliteit in de praktijk betekent dat er rekening wordt gehouden met de verschillen die van invloed zijn voor individuen om te floreren in het leven. Mensen met een fysieke beperking worden vaak vergeten in onze maatschappij. Dit blijkt onder andere uit de vele plekken die niet toegankelijk zijn voor mensen in een rolstoel. Denk aan het openbaar vervoer, maar ook scholen en overheidsinstellingen zijn vaker niet dan wel toegankelijk. Daarnaast mist er ook representatie en als die representatie er is, kent het vaak twee vormen; heel zielig of heel inspirerend. Maar mensen met een beperking zijn ook gewoon mensen. Intersectioneel handelen en denken betekent dat je verschillende mensen met verschillende identiteiten volledig betrekt. Stel je organiseert een demonstratie, dan zorg je niet alleen dat er een gebarentolk aanwezig is, je hebt ook personen met een beperking in je team. Iedereen betrekken op de arbeidsmarkt, in het onderwijs en de zorg - om maar een paar voorbeelden te noemen - verrijkt de arbeidsmarkt en het onderwijs en red mensenlevens in de zorg.
Intersectionaliteit gaat dus over de opeenstapeling van meerdere vormen van discriminatie op basis van verschillende aspecten van een persoon. Om echt inclusief te handelen is het daarom noodzakelijk om alle kruispunten van iemands identiteit mee te nemen en zo meer gelijkwaardigheid te realiseren.
Disclaimer
Dit stuk is geschreven in het kader van Black History Month en vanuit een activistisch perspectief. Zodoende koos de auteur voor Zwart, met een hoofdletter dus, wat we hebben gehonoreerd ondanks dat de spellingswet anders voorschrijft.
Zie ook HET ANTIRACISME HANDBOEK (pagina 18 en 19) van Chanel Matil Lodik waarin de auteur uitlegt waarom er een hoofdletter wordt gebruikt.
Intersectionality: what it is and why it matters!
You may have heard of intersectional feminism, intersectional perspective, or intersectional action. Intersectionality is increasingly under discussion, a term that has everything to do with how different forms of inequality are intertwined. Here we explain what intersectionality is and why it is crucial for creating an inclusive society.
Race, gender, sexual orientation, physical, psychological and/or intellectual disability, but also class, income, education, and religion are characteristics that can form part of your identity. Which can entail both privileges and discrimination. It was long thought that different forms of inequality coexisted without affecting each other. This couldn't be any less true. For example, as a Black woman you not only face racism because you are Black, but you also face racism because you are a Black woman. For example, dark-skinned Black women are the victims of colourism, and discrimination based on how dark their skin colour is. This discrimination takes place both within the Black community and beyond. Different individual characteristics are, therefore, not next to each other, they cross each other or there is an intersection. Another term for intersectionality is crossroads thinking. Consider, for example, an Islamic queer person who must deal with Muslim hatred on the one hand and queerphobia on the other. At the same time, such a person may face Muslim hatred within the queer community, or vice versa.
History Intersectionality
Mainly Black women were the first to write about intersectionality. The term intersectionality was first introduced in 1989 in an essay written by law professor Kimberlé Crenshaw. Earlier, the late Bell Hooks (1952-2021) also referred to intersectionality in Ain't I a Woman from 1981, although the term did not exist at the time. In the Netherlands, too, there was talk of intersectional thinking within academic circles without being labelled as such. Gloria Wekker was one of the first to use the term in the book Kaleidoscopic, written in 2001. When last year the book De Zeven Vinkjes, a book in which Joris Luyendijk, a white man combines his privileges based on seven check marks, was criticised that he gave too little credit to the Black women who are the founders of intersectionality.
Intersectional feminism
In recent years, the word feminism has become inseparable from the word intersectional. Protest signs are full of Flavia Dzodan's famous quote 'My feminism will be intersectional, or it will be bullshit'. The definition of feminism is the pursuit of equal rights for the sexes. Intersectional feminism goes further and is committed to everyone in society who is confronted with injustice and the coherence of the various forms of injustice. Intersectional feminism recognizes and emphasizes that you cannot separate the different forms of someone's identity from each other. When you act and think intersectional, you do more than tick boxes, you are aware of the different identities people can have and what that means for the quality of their lives. This way of acting and thinking lends you the ability to see the full potential of people in society, but also the full scope of inequality and deprivation.
Inclusive action = intersectional action
Intersectionality in practice means acknowledging the differences that influence how individuals flourish in life. People with a physical disability are often forgotten in our society. This is evident from the many places that are not accessible to people in wheelchairs. Think of public transport, but schools and government institutions are also often not accessible. In addition, there is also a lack of representation, and if that representation is there, it often has two forms: very pathetic or very inspiring. But people with disabilities are also just people. Intersectional action and thinking mean that you involve different people with different identities. Suppose you organize a demonstration, then you not only ensure that a sign language interpreter is present, but you also have people with a disability in your team. Involving everyone in the labour market, education, and healthcare - to name just a few examples - enriches the labour market and education and saves lives in healthcare.
Intersectionality is thus about the accumulation of multiple forms of discrimination based on different aspects of a person. To act truly inclusively, it is, therefore, necessary to include all crossroads of one's identity.