Door van en met elkaar te leren ontstaat een netwerk waarin niet alleen het leerproces van de student centraal staat, maar ook de uitwisseling van kennis en ervaring tussen de opleiding en de praktijk.
In deze eerste aflevering nemen we een kijkje bij Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond (JBRR), een regionale organisatie waarin specialistische teams samenwerken om zorg te leveren aan kinderen die ernstig in hun ontwikkeling worden bedreigd of voor wie veiligheid niet vanzelfsprekend is. Derdejaars- én vierdejaarsstudenten vertellen meer over hun ervaringen bij deze leerwerkgemeenschap en Social Work-docent Corstin Dieterich legt uit wat de rol van een studentbegeleider inhoudt. Femke Bakker, beleidsmedewerker deskundigheidsbevordering bij JBRR, gaat dieper in op de inhoud en opbouw van het praktijktraject binnen JBRR.
Werkveld
JBRR is een gecertificeerde instelling en een expertisecentrum op het gebied van ‘drang en dwang’. De begeleiding van de jeugdigen en gezinnen bestaat uit diverse trajecten als jeugdreclassering, onder toezichtstelling, voogdij en crisisinterventie. Binnen JBRR wordt geen hulpverlening uitgevoerd. Beleidsmedewerker Femke benadrukt dat studenten zich hier bewust van moeten zijn als zij overwegen om hun praktijkjaar bij JBRR te gaan volgen. “JBRR voert veelal in opdracht van de kinderrechter een kinderbeschermingsmaatregel. Dit doen we door middel van casusregie, wat betekent dat we een regiefunctie hebben in de coördinatie van formele en informele hulp bij het gezin. Wij stemmen hierin af met de cliënt, het gezin, het netwerk en betrokken instanties waarna we een gezinsplan opstellen. Dit evalueren we regelmatig met alle betrokkenen. Zo werken we samen aan de veiligheid van het kind totdat de ouders of opvoeders de zorg weer volledig kunnen overnemen.”
Praktijkjaar
In het derde jaar, ook wel praktijkjaar genoemd, ligt de focus op het leertraject van de student. Derdejaarsstudenten Robin en Joëlle draaien nu een aantal maanden mee bij JBRR en voelen zich op hun plek: “Vanaf het begin zorgen je collega’s ervoor dat je je onderdeel van het team voelt; je wordt echt serieus genomen. Langzaam maar zeker krijg je steeds meer taken en verantwoordelijkheden. Je loopt mee met collega’s en gaat regelmatig mee naar scholen en op huisbezoeken. Aan het begin van je praktijkjaar is dat wel even wennen en zul je merken dat je collega het meest aan het woord is; je kijkt dan alleen mee. Hoe meer ervaring je opdoet, hoe makkelijker het wordt om deel te nemen aan het gesprek en je zult merken dat je op een gegeven moment ook zelf vragen stelt tijdens een huisbezoek.”
Afstuderen
Gedurende het vierde studiejaar doe je onderzoek bij JBRR en is het mogelijk om naast je onderzoek een aantal dagen te werken bij de organisatie als ondersteuner. Bij deze bijbaan ligt de focus op het ondersteunen van de jeugdbeschermer in zijn werk. Vierdejaarsstudenten Alisha en Sarah zijn bezig met hun bachelorproef (afstudeerproject): “Aan het eind van het derde jaar heb je wel een idee van wat je wil onderzoeken op basis van je praktijkervaring. Het is prettig dat je door die ervaring in jaar 3 al aansluiting hebt bij JBRR want daardoor is de drempel om mensen op te zoeken, vragen te stellen of even te sparren veel lager. Zo kun je veel informatie verzamelen en leer je van de verschillende perspectieven.”
Begeleiding
Vanuit school is docent Corstin, samen met twee collega-docenten, iedere week aanwezig op locatie om de derde- en vierdejaarsstudenten te begeleiden. Daarnaast worden de studenten ondersteund door de praktijkbegeleiders van JBRR die wekelijks met de studenten over hun ontwikkeling spreken. Tussendoor kunnen de studenten ook altijd bij hun begeleiders terecht. Vanuit JBRR is Leonore Gerrits aanspreekpunt rondom afstuderen. Zij stelt jaarlijks de onderzoeksagenda op vanuit JBRR, neemt deel aan de LWG-bijeenkomsten waar het gaat over afstuderen en bij haar kunnen de studenten tijdens het uitvoeren van hun afstudeerproject terecht met vragen.
Docent Corstin weet vrij goed wat er speelt dankzij de nauwe samenwerking tussen de studenten, docenten en praktijkbegeleiders: “Het is fijn om er voor de studenten te zijn op de plek waar zij werken en leren. De studenten moeten namelijk leren om in moeilijke situaties beslissingen te nemen over kinderen en daarbij samen te werken met gezinnen en andere hulpverleners. Daar komt heel veel bij kijken. Het gaat vaak om heftige situaties waar je mee moet leren omgaan. Daarnaast moeten de studenten veel professionele kennis en vaardigheden ontwikkelen.”
Alisha en Sarah krijgen wekelijks afstudeerbegeleiding op school en zij volgen beiden de minor Werken in gedwongen kader. “We merken dat de minor goed aansluit bij de praktijkervaring die we in het derde jaar hebben opgedaan bij JBRR. Veel van de theorie die we tijdens de minor leren, hebben we in jaar 3 in de praktijk meegemaakt. Het geeft je het gevoel dat je hierdoor in de toekomst sterker in je schoenen zal staan; dat is fijn want er kunnen best heftige situaties ontstaan die je bij een andere LWG misschien minder zal meemaken.”
Samenwerking onderwijs en praktijk
Onderwijs, onderzoek en praktijk staan centraal in het samenwerkingsverband dat Hogeschool Rotterdam en JBRR zijn aangegaan. Studenten, docenten en praktijkbegeleiders werken intensief samen en leren op deze manier met én van elkaar. Ook de samenwerking met Kenniscentrum Talentontwikkeling van Hogeschool Rotterdam schept extra kansen voor studenten in deze leerwerkgemeenschap. Vanuit het kenniscentrum worden onderwijsactiviteiten uitgezet omtrent het thema ‘reflectieve professional’. Studenten kunnen aanhaken bij langer lopende onderzoeken rond dit thema en zo onderdeel uitmaken van een groter geheel.
De meerwaarde van de samenwerking tussen onderwijs en praktijk komt onder andere voort uit de korte lijnen tussen de docenten en de organisatie. Docenten die signalen binnenkrijgen van studenten kunnen snel schakelen met de organisatie, waar ook signalen binnenkomen. Femke geeft hier een praktisch voorbeeld van: “Recentelijk hebben studenten bij Corstin aangegeven dat zij behoefte hadden aan meer informatie over het thema ‘hechting’. Corstin kon door de korte lijnen snel schakelen met het Centrum voor Kennis en Innovatie van JBRR. Dat bracht de studenten in contact met een gedragswetenschapper die onlangs een conferentie over dit thema heeft bijgewoond. Met elkaar wordt er binnenkort een workshop over het onderwerp georganiseerd voor medewerkers van JBRR en studenten van Hogeschool Rotterdam.”