De jaarverslagen van de examencommissies zijn cruciaal om goed inzicht te krijgen in met name de kwaliteitsborging en om tijdig de juiste kwaliteitsslagen te maken. De jaarverslagen worden elk jaar door het onderzoeksteam van Platform Voorzitters Examencommissies (PVE) geanalyseerd op zichtbare trends en ontwikkelingen.
Het onderzoeksrapport 2022-2023 geeft inzicht in wat goed gaat en op welke onderdelen verbetering nodig is en welke passende acties ondernomen kunnen worden voor de verdere ontwikkeling van de individuele commissies en het PVE.
In dit artikel worden de vier belangrijkste thema's uit het rapport uitgelicht. Het gaat om de kwaliteit van tentamens, onderzoek naar gerealiseerde leerresultaten, gevolgde deskundigheidsbevordering (van zowel examencommissies als examinatoren) en de stand van zaken van eerdere (systeem)acties.
Kwaliteitssysteem van opleidingen verbeteren
Uit het Onderzoeksrapport Jaarverslagen Examencommissies 2022-2023 blijkt dat de examencommissies de verantwoordelijkheid voor de kwaliteitsborging van opleidingen over het algemeen goed oppakken. De commissies maken duidelijk op welke manier zij samen met de opleidingen werken aan kwaliteit. Dit kunnen zij nog scherper in beeld brengen, bijvoorbeeld door het expliciet(er) maken hoe aanbevelingen en acties uit voorgaande onderzoeksrapporten zijn opgepakt, welke zaken met de opleidingen zijn besproken en welke (verbeter)acties door de opleidingen zijn ondernomen. Er is een systematische aanpak nodig om te waarborgen dat opleidingen continu verbeteren én dat het kwaliteitssysteem steeds sterker wordt.
Borgen van de kwaliteit van tentamens
Er zijn door de meeste examencommissies veel activiteiten ondernomen om de toetsingskwaliteit van de opleidingen te borgen. Door het verscherpen van de inrichting van toetsingscommissies, is een verbetering te zien in de scheiding van zorg- en borgtaken. Toch blijft het ook cruciaal dat de toetsborgingscommissie voldoende gefaciliteerd en bemenst wordt om de geplande activiteiten ook daadwerkelijk te kunnen uitvoeren. Daarbij is nodig dat concreet gemaakt wordt welke specifieke onderwerpen de aandacht hebben, welke aanpassing nodig is en wat het resultaat daarvan is. Op deze manier wordt ervoor gezorgd dat de inhoudelijke verantwoording van de uitgevoerde werkzaamheden ook werkelijk gewaarborgd is.
Deskundigheid examencommissies vergroten
De examencommissies houden zich op verschillende manieren deskundig, blijkt uit het rapport van het PVE. Het gaat dan om zowel toetstechnische als vakinhoudelijke deskundigheid. De wet geeft de examencommissie verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van toetsing. Het is duidelijk merkbaar dat de leden van de examencommissies en toetsborgingscommissies graag hun kennis willen verdiepen, bijvoorbeeld door het volgen van diverse scholingsactiviteiten.
Er blijft wel structureel aandacht nodig voor de verplichte certificering (BKE/SKE-bevoegdheid) van examinatoren en de impact hiervan op het aanwijzen van docenten tot examinator. Het CvB blijft hier dan ook op aansturen, het is volgens het CvB onze ‘license to operate’. Daarnaast blijft het PVE de voorzitters aansturen om de aanwijzing van examinatoren verder met hun directeuren te bespreken en vooral wat de gevolgen zijn als de BKE niet wordt behaald, namelijk geen aanwijzing als examinator.
Impact van AI op kwaliteit van toetsing
In het licht van de ontwikkelingen rondom AI is het belangrijk te onderzoeken of de traditionele toetsingsvormen binnen de hogeschool nog wel passend zijn. Het is belangrijk dat examencommissies en opleidingen in gesprek gaan om verder te onderzoeken welke invloed AI heeft op de (bestaande) toetsopdrachten, huidige toetsingsmethoden, de behoeften in het werkveld en de benodigde kennis en vaardigheden. Daarnaast is het van belang te onderzoeken hoe zowel studenten als docenten verantwoord met deze technologische ontwikkeling (kunnen) omgaan.
Reactie CvB op onderzoeksrapport 2022-2023
“Het CvB heeft grote waardering voor de grondige wijze waarop het door het PVE uitgebrachte Onderzoeksrapport tot stand is gekomen. De rapportage biedt alle betrokkenen handvatten om de komende tijd op gerichte wijze benodigde actie te ondernemen ten aanzien van de kwaliteit van de examencommissies. Het CvB benadrukt dat het PVE een duidelijke rol in dit proces heeft, voor het CvB is het PVE als regisseur dan ook het eerste aanspreekpunt. Hiermee is het ook duidelijk dat voor de individuele examencommissies het management van het instituut het eerste aanspreekpunt is. Het CvB onderschrijft de noodzaak van alle verbeteracties, en vraagt meer scherpte in het beleggen van het eigenaarschap, zodat de verantwoordelijkheid voor elke actie op de juiste plek ligt. Ook vertonen de huidige verbeteracties (systeemacties) een overlap met verbeteracties uit eerdere rapportages. Om de voortgang beter te kunnen bewaken, is het nodig dat het PVE deze beter inzichtelijk maakt via een overzicht. Ten slotte is de tijdige oplevering van de jaarverslagen, volgens de afgesproken termijnen, een terugkerend aandachtspunt. Dit is van belang, zodat publicatie van de jaarverslagen op het vastgestelde tijdstip gewaarborgd is.”