Ontmoeting 03

Maandag 6 februari: het leenstelsel

Metro wil mij interviewen over het leenstelsel. Ik sta bekend als tegenstander. Ik merk dat ik er graag over praat. Niet alleen omdat ik opvattingen heb, het is ook mijn oude vak. Een van mijn meest enerverende perioden als ambtenaar was die toen ik Directeur Studiefinanciering was, in een tijd dat het dossier zeer beladen was. Dat zou het nu ook zomaar weer eens kunnen worden. Om een heel andere reden dan 15 jaar geleden. Toen stroomden bij voortduring het Malieveld en Binnenhof vol en kwam de internationale pers naar ons land om er verslag van te doen (Busen fur BAföG, schreef een Duitse krant toen studentes zich ontkleedden op het Binnenhof omdat ze door de overheid 'uitgekleed' dreigden te worden). Nu zoekt de overheid geld om te investeren in het onderwijs en denkt dat te kunnen halen bij studenten. En loopt de spanning op omdat de coalitie alleen onvoldoende is om de plannen er in met name de Eerste Kamer doorheen te krijgen. Berekeningen laten zien dat we risico's lopen in de ordegrootte van zo'n 2% 'toegankelijkheidsverlies' bij invoering van het leenstelsel. Dat lijkt te overzien, zeker als je daarmee bijna een miljard vrijspeelt voor investeringen in het onderwijs. Maar die 2% is scheef verdeeld, zoals de deelname aan het hoger onderwijs nu ook al fors scheef verdeeld is, kijkend naar inkomenscategorieën.  Die 2% kan wel eens oplopen naar een veel hoger percentage voor de lagere inkomensgroepen; gaat dat 6, 8 of 10% worden? En doen we in Rotterdam niet bij uitstek ons best om die 'erbij te halen'. De oplossing is simpel: hou tot een bepaalde inkomensgrens de basisbeurs intact. Zorg dat de beurs blijft voor de kinderen van Achmed en Ingrid, daar waar ze minder dan modaal verdienen. Maar het is natuurlijk onzin dat mijn kinderen die beurs eveneens ontvangen. Laat ze het maar niet horen…

Maandag 25 februari: de huismeester

Ik ga op de foto samen met Delano Wijngaarde, een van onze huismeesters. Heb het resultaat nog niet gezien, maar moet bijzonder zijn: hij is relatief jong, donker, stevig/atletisch postuur, wat kleiner en knap. Ik ben bleek, wat ouder (slik), lang, tenger en… Mijn driedelig en zijn polo completeren het contrast. Bedoeld als knipoog, want de foto's zijn bedoeld voor een campagne van eensgezindheid tegen roken op de verkeerde plekken. Een eerdere versie van die campagne had ik afgekeurd: te lief in de richting van rokers. Begrijp me niet verkeerd, als mensen willen roken, moeten ze dat doen. Maar niet daar waar anderen er last van hebben. En ik ga samen met Delano op de foto omdat hij dat probleem niet alleen kan oplossen. We lossen dat probleem pas op als we ons collectief verantwoordelijk voelen. Ik zie docenten op de verkeerde plek staan roken, ik zie collega's door een haag van rook lopen en er niets van zeggen, ik zie studenten leunen op het bord "hier niet roken".  Houdt opvoeding op bij de deur van het klaslokaal? Als iedereen nu eens gewoon daar rookt waar het mag en als iedereen nu gewoon eens studenten en collega's netjes aanspreekt daar waar dat niet gebeurt. Ik probeer het consequent te doen en mijn ervaring is dat mensen gehoor geven aan het verzoek twee meter verder te gaan staan. Op een enkel gegrom na.

Woensdag 27 februari: het crisisteam

We zijn tot de ontdekking gekomen dat in de periode 2003-2008 er diploma's uitgegeven zijn met de verkeerde titulatuur. De eerste reactie is er een van schrik. De tweede een van ongeloof. Vervolgens gaan we doen wat we moeten doen. We laten uitzoeken door juristen hoe het precies zit. Nog niet zo eenvoudig; de regelgeving is niet eenduidig. We bellen met het ministerie om tot overleg te komen hoe de regelgeving (uit 2003!) te interpreteren. De ambtenaren werken mee, ondanks het feit dat ook zij 'geteisterd' worden door vakantie. We sturen ons dossier op en spreken af in overleg te gaan. We denken na hoe we de schade voor de betreffende alumni kunnen beperken. We bepalen hoe we communiceren. Dat is gemakkelijk en moeilijk tegelijk. Gemakkelijk omdat er maar een adagium is: transparant zijn. Als je fouten maakt, moet je die erkennen. Het is ook moeilijk. Sommige fouten zijn immers pijnlijk en kunnen nare consequenties hebben. We bellen met een van de getroffen studenten die op het punt staat in het verre buitenland een baan te aanvaarden. Door de boosheid en teleurstelling heen, proeven we waardering voor de opleiding en met name de docenten die de opleiding verzorgen; ook waardering voor onze transparante aanpak. Zie ik hier het effect van 'binding student/docent', een van de centrale thema's van ons kwaliteitsprogramma Focus? Einde van de dag staat een verklaring op onze site en zijn die partijen geïnformeerd die geïnformeerd moeten zijn. Overigens, een mooie opleiding, met een dijk van een mondiale reputatie, hoogwaardig internationaal vernetwerkt en sinds 2009 door de NVAO geaccrediteerd als Master of Media, Design and Communication.

Vrijdag 1 maart: de Pressure Cooker 'Haven en Maritiem'

De week eindigt in stijl. Ik mag juryvoorzitter zijn aan het einde van de driedaagse Pressure Cooker 'Haven en Maritiem' in het Maritiem Museum. Na drie dagen van brainstormen, gesprekken met vertegenwoordigers van bedrijven, collega's die hen bijstaan, laten zeven teams van studenten van verschillende opleidingen, hogescholen (de onze, Inholland en STC) en nationaliteiten zien wat hun oplossingen zijn voor havengerelateerde vraagstukken. Ik ben een nuchter man en niet snel onder de indruk, maar nu wel. In mooie presentaties laten studenten in het Engels zien wat zij in hun vakantieweek - en die van de collega's! - hebben bedacht. Als ik die presentaties zie en het enthousiasme dat daar achter zit, maakt zich een gevoel van optimisme van me meester. Het komt goed met Rotterdam, Nederland, Europa, de wereld, als we die energie maar weten aan te boren. Ik loop om zeven uur via de Witte de With naar mijn auto. Loop nog een collega tegen het lijf. We wensen elkaar een goed weekeinde toe. Gaat vast lukken, zondag in de Goffert, NEC - Feyenoord…