Ontmoeting 123 | bij het vallen van 2018 en het ontwaken van 2019 ...

Of dat nou gaat om stoppen met roken, meer bewegen, de studie serieuzer aanpakken of gewoon aardiger zijn tegen iemand. De wens die zo gekoesterd wordt dat hij doordringt in ons handelen en dus uitkomt.

Deze Ontmoeting is een terugblik op 2018 en kijkt een beetje vooruit naar 2019. Dat doe ik aan de hand van de vijf best gelezen blogs (door op het nummer van de ontmoeting te klikken kun je de blog nog eens nalezen). Klaarblijkelijk hebben die een snaar geraakt, de aandacht getrokken. Ik zeg dat met enige zelfrelativering, want wat zegt een lijstje nou eigenlijk…

Maar toch: het jaar 2018 aan de hand van de vijf best gelezen blogs.

“Ach, het is maar een oliebollenwedstrijd” (Ontmoeting 119)

Een blog met twee boodschappen. Enerzijds een relativering van het belang van die eeuwige lijstjes dat de moderne tijd zo kenmerkt en soms zelfs teistert, doordat we er veel te veel waarde aan hechten. Daardoor nemen we het bovenaan staan te serieus en diskwalificeren we scholen die onderaan staan. De kwaliteit van een school is te complex om in dat ene getal weergegeven te worden. Terwijl dat getal uiteindelijk – en dat is een nuancering van de nuancering – wel een indicatie van iets is…

De tweede boodschap maakt het thema groter. De ‘oliebollenwedstrijd’ is een knipoog naar de Keuzegids, waarbij het algoritme bepaalt wat kwaliteit is en wat niet. Die algoritmes, big data en kunstmatige intelligentie gaan ons leven veel breder en indringender bepalen. Zoals met elke technologie gaat de wereld daar beter van worden. Zoals met elke technologie zit er een schaduwzijde aan: wie bepaalt die algoritmes, wat is het publieke toezicht erop en hoe houden we de ethische kant scherp in het oog?

In 2019 gaan we dit thema groter maken en willen wij professionals afleveren die terzake kundig zijn én alert zijn op die schaduwzijden. We hebben lectoraten die gespecialiseerd zijn op dit gebied en we hebben opleidingen, zoals Creative Media and Game Technologies, die de professionals opleiden. Daarnaast hebben we besloten nadrukkelijk in dit onderzoek – en daarmee in ons onderwijs – nog meer te gaan investeren en samenwerkingspartners te zoeken, zoals het Erasmus MC, dat inmiddels heeft laten weten die samenwerking graag aan te gaan.

Maart: WERKplaats Inclusieve Pedagogiek en Didactiek

Het heerlijke nietsdoen gaat beginnen (Ontmoeting 115)

Jonge mensen ervaren stress. In 2018 zagen verschillende studies het licht die aantonen dat jonge mensen de moderne tijd, hun studie, hun leven als stressvol ervaren. Hoewel de conjunctuur op een hoogtepunt is, maken zij zich zorgen over de toekomst, ervaren de druk om af te studeren en moeten dat doen met geleend geld. Wat ons niet meer goed lukt, is rust organiseren. Er moet ruimte komen om meer te ‘lapzwansen’, zoals een collega zegt die ik in mijn blog opvoer. Maar misschien moeten we ook meer leiderschap tonen richting onze jeugd. Dat is niet een archaïsch verlangen om hun te vertellen wat te doen, maar om hen te helpen de moderne tijd te duiden, te helpen een eigen kompas te ontwikkelen. En ook om hen weerbaar te maken die toekomst – hoe complex en ambigue ook – met opgeheven hoofd tegemoet te zien.

In 2019 gaan we als hogeschool op volle kracht door met verder invulling te geven aan wat wij noemen contextrijk onderwijs: jonge mensen iets leren en hen laten zien én ervaren hoe je die kennis en vaardigheden kunt gebruiken om je weg – persoonlijk én professioneel – te vinden. We gaan via de zogeheten Kwaliteitsafspraken onder andere meer mensen aanstellen en investeren in professionaliseringsprogramma’s opdat we invulling geven aan de belofte een inclusieve school te zijn met een pedagogisch klimaat waar iedereen zich thuis voelt. Geen kleine opgave, maar wel ónze opgave. Tenslotte, we blijven alert om die studenten te helpen die net dat beetje meer steun van ons nodig hebben.

Juni: Symposium Kenniscentrum Zorginnovatie

Boos (Ontmoeting 111)

Gele hesjes, rode vlaggen. Er zijn veel mensen boos, deze dagen. En analytici en politici buitelen over elkaar heen om duiding te geven aan wat er gebeurt; ook om er daarmee greep op te krijgen. Misschien is dat wel onderdeel van het probleem: er greep op willen krijgen.

Die boosheid zit ook in het onderwijs, vaak met een mengeling van trots op het vak en boosheid op de context waarin dat vak uitgeoefend moet worden; er zit een gevoel van miskenning onder. De docent staat elke dag voor die klas, ervaart weinig waardering maar wel zijn er hordes van mensen die vertellen wat hij moet doen. De verpleegkundige ervaart dat zo, de politieagent, de …

En soms ben ik het zelf in die klas, het afgelopen jaar letterlijk, bij een aantal gastlessen die ik heb gegeven. En soms sta ik vanaf de kant te vertellen wat ‘ze moeten doen’.

In 2019 gaat de hogeschool voort op de ingeslagen weg van meer ruimte geven aan de professionele autonomie van haar medewerkers. Dat is geen gemakkelijke weg, dat is wennen voor ons allemaal, omdat de een moet loslaten en de ander verantwoordelijkheid moet nemen. Beide is moeilijk, want loslaten veronderstelt vertrouwen geven. En verantwoordelijkheid nemen, veronderstelt de bereidheid verantwoording af te leggen voor wat je doet.

De huismeester met zwemdiploma moet dweilen (Ontmoeting 113)

Het is veel ‘ik’ tegenwoordig, veel claims om de eigen identiteit te mogen etaleren en steeds minder ‘wij’. Het is de korte samenvatting van een opinieartikel in de NRC van mijn hand. Met een wat zorgelijke ondertoon omdat veel scholen die proberen de balans tussen ‘ik’ en ‘wij’ te bewaken ( waaronder nadrukkelijk Hogeschool Rotterdam) zich niet altijd gesteund voelen door politici die – zonder uitzondering – roeren in die ‘identiteitspot’ en niet zelden op een ruwe manier.

Ik heb die boodschap ook neergelegd bij het Rotterdamse bestuur in de vorm van een open brief, die ik in de Arminiuskerk mocht voorlezen. Op een dag dat het weer de kenmerken had van een Bijbelse plaag.

Maart: Verkiezingsdebat in het Atrium Museumpark

In 2019 zullen wij als Hogeschool Rotterdam die school zijn waarin iedereen zich thuisvoelt. Waarin we jonge mensen de ruimte geven zichzelf te zijn, maar ook laten ervaren dat dat het beste tot zijn recht komt in samenspraak met anderen en andersdenkenden. Vanuit het diepe besef dat wij de plek vormen waar jonge mensen mogen en moeten oefenen voor de wereld ‘buiten’.

Die houding zit in onze gedragscode, in onze statuten, maar ook concreet in de vormgeving van ons onderwijs. Ieder gaat individueel aan de slag, maar ook steeds in wisselende groepen, zodat je blijft oefenen om jezelf te overtreffen, steeds in relatie tot anderen. Die houding lees je ook af aan de houding van onze huismeesters, de toezichthouders, de dames en heren die achter onze balies zitten. Ik praat vaak met die collega’s en dat leidt altijd tot een glimlach.

De kinderen zijn op (Ontmoeting 118)

Misschien is dat wel de oneliner die ik het afgelopen jaar het vaakst gebruikt heb: ‘de kinderen zijn op’. In betrekkelijk korte tijd zijn we in een nieuw soort paradigma terecht gekomen. In het verleden vergaderden we nog wel eens tegen de achtergrond van enige zorg of al onze studenten wel aan de bak komen na hun afstuderen. Nu, daarentegen, dwarrelt elke week wel een noodkreet op de mat: lever mij meer verpleegkundigen, ingenieurs, ICT-ers, maar ook leraren, accountants, logistici, etc.

Waarbij mensen met enige regelmaat lijken te veronderstellen dat ik ergens een groot dashboard heb waarmee ik de instroom kan finetunen. Dat dashboard is er niet – of werkt te ruw, zoals met een fixus -, mocht die knop er zijn dan heeft dat pas over vier of vijf jaar effect (het duurt even om mensen op te leiden). Als die knop er al is, dan moeten nu alle knoppen ingedrukt worden, maar... de kinderen zijn op! De vijver is niet zomaar groter te maken.

Betekent dat dat we ons daar maar bij neer moeten leggen? Nee natuurlijk niet. In 2019 gaan we dieper kijken of we sommige zaken niet anders moeten doen. We hebben het steeds over contextrijk onderwijs en kunnen nog altijd winst boeken door nóg beter samen te werken met scholen, ziekenhuizen en bedrijven, door het onderwijs letterlijk meer ín die organisaties te organiseren. En door beter te kijken of de kinderen echt op zijn. Voor de bacheloropleidingen lijkt dat het geval te zijn, maar geldt dat ook voor alle Ad-opleidingen? Onze ervaringen van de afgelopen jaren laten zien dat we daarmee deels een nieuwe doelgroep aangeboord hebben.

In 2019 zullen we onszelf ook meer nadrukkelijk op de overspannen arbeidsmarkt bewegen. We gaan de komende jaren 200 extra mensen aanstellen, om daarmee meer docenten beschikbaar te krijgen, zodat we ons onderwijs kunnen intensiveren én verbeteren.

September: Go Abroad Fair in de Laurenskerk

2019 wordt een spannend jaar

Het zal alleen al om bovenstaande reden een spannend jaar worden, 2019. Maar ik zie er met optimisme naar uit. Midden in al die maatschappelijke turbulentie zie ik elke dag mensen in onze hogeschool aan het werk die gedreven zijn, de mouwen opstropen en er zijn voor onze studenten. Het lijkt soms ingewikkeld te zijn, maar dat is het ook vaak niet. Een van de blogs die de top vijf net niet haalt, wijst misschien de weg. Ons devies voor 2019: Gewoon, lekker lesgeven (Ontmoeting 122).

Bij het vallen van 2018 en het ontwaken van 2019 wil ik graag mijn collega’s bedanken voor wat ze het afgelopen jaar voor die bijna 40.000 studenten betekend hebben. Dat is vaak veel meer dan wij ons realiseren. Veel dank aan iedereen en ik ben trots op het feit dat we deze rol mogen vervullen.