Ontmoeting 187: We moeten goed voor onze kinderen zorgen

“Het is niet de vraag óf er tegenslag, frustratie, stress, angst en verdriet zullen zijn, maar hoe je ermee omgaat als ze zich aandienen.” Aldus een van onze decanen, Serge Feldmann, in zijn blog voor het (online) magazine Profielen. Om vervolgens een pleidooi af te steken voor een benadering van het vraagstuk van studentenwelzijn, waarbij je niet probeert de tegenslag bij jonge mensen weg te houden of te doen ‘verdwijnen’, maar waarbij je jonge mensen helpt hun veerkracht te ontwikkelen met die tegenslag om te gaan.

Gecontroleerd struikelen

Serge snijdt iets belangrijks aan. Ik gebruik vaak de metafoor van het gecontroleerd struikelen, als ik het heb over het onderwijs. Dat je struikelt in het leven, staat vast. Hoe wanhopig sommige ouders, scholen of docenten ook hun best doen, hun kinderen, leerlingen of studenten weg te houden bij het onvermijdelijke onheil van het leven, of gewoon de teleurstelling of het falen, het gaat niet lukken en dan is een insteek waarbij je jonge mensen helpt daarmee om te gaan, de betere. Daar gaat wel een vraag aan vooraf: wat als we zelf dat struikelen organiseren?

Wat als wij zelf het struikelen organiseren?

Soms komen we niet toe aan de vraag hoe om te gaan met de onvermijdelijke tegenslag. Blijkt de tegenslag onnodig te zijn en van een onhanteerbare omvang. En moeten we met schaamte vaststellen dat we – voordat we aan de vraag komen hoe te helpen – het zelf zijn die ervoor zorgen dat jonge mensen struikelen. Het gaat door mijn hoofd als ik nog eens terugdenk aan mijn tafelrede, woensdag 9 maart, voor een groot gezelschap van bewindslieden, studenten, ambtenaren en vertegenwoordigers van (hoge)scholen en universiteiten, bijeen om de krachten te bundelen opdat studenten van de Caraïben beter hun weg vinden naar hun toekomst; op de eilanden zelf, in Nederland, waar dan ook. Ik zoek bewust een niet-beleidsmatige toon en roep het gezelschap op ‘goed voor onze kinderen te zorgen’.

Nederland maakt er een potje van

Wij testen die studenten wel heel erg op hun veerkracht. Zeker Nederland maakt er een potje van. We brengen die jonge mensen in een Kafkaësk doolhof. Ik weet niet of ik als jongen van 18 jaar niet in diezelfde bureaucratische netten van BSN, verzekeringen, bankpasjes, huisvesting, verstrikt was geraakt. Voordat we bij studenten bij de vraag komen wat een passende manier is om hen te helpen, moeten we er eerst voor zorgen dat we niet zelf verantwoordelijk zijn voor het struikelen. In de oudermetafoor: wij vaders en moeders zijn zelf verantwoordelijk voor het struikelen van onze kinderen. Gelukkig dringt dat besef meer en meer door en zetten we (overheden, het onderwijs op de Caraïben, de Nederlandse ROC’s, hogescholen en universiteiten) eerste stappen om dat tij te keren.

Oorlog

De agressie in Oekraïne is te groot om in de metafoor te stoppen dat ‘iemand er een potje van maakt’. Het is barbaars. En gewone mensen betalen, zoals altijd, een prijs. Ongewild struikelen jonge mensen op een heel heftige manier, zoals onze studenten uit Oekraïne, Rusland en Belarus. Collega’s hebben een avond georganiseerd om samen te eten, pasta met rode saus of spinazie. Ik schuif, dinsdag 15 maart in ons pand dat uitkijkt op de Rijnhaven, aan en luister naar hun angstige en verdrietige verhalen. De oorlog komt dichtbij als een van de  jonge vrouwen mij vertelt contact gehad te hebben met een van de soldaten aan het front. De sancties krijgen een venijnige concreetheid als een andere jonge vrouw vertelt dat haar bankpassen geblokkeerd zijn, dat ze elke dag in contact staat met haar familie. Dat haar buurvrouw, komend uit Sint-Petersburg, zich haast ongevraagd te verklaren tegen de oorlog te zijn, zegt iets. Ik verzeker hen, we gaan helpen. Had ik trouwens niet hoeven zeggen, de hulp was al onderweg, zonder mijn persoonlijke toezegging. Een ontroerende bijeenkomst, juist vanwege de getoonde veerkracht.

Veerkracht

Dat is ook wat ik zie, zaterdag 5 maart, in Doks, de huiskamer van Het Nieuwe Luxor, ook nu met een prachtig uitzicht op diezelfde Rijnhaven. Jonge mensen, met een Surinaamse achtergrond, hebben een bijeenkomst georganiseerd, die het startsein is om de opvang van studenten uit Suriname beter te laten verlopen. Suconnect.nl wordt gelanceerd. Samen met de ambassadeur van Suriname zeg ik steun toe. Zo’n zaterdagmiddag, dat je niet weet hoe hij verloopt en dat je dan aan het einde van de middag ontdekt dat we – mijn vrouw was erbij – in allerlei geanimeerde gesprekken zitten. Ooit had ik de neiging te kijken naar wat er fout gaat. Nu zie ik meer de veerkracht bij die jonge mensen die het wel redden. En de daarmee gepaard gaande trots en eigenwaarde.

“Je kunt de golven van het leven (…) niet stoppen. Je kunt wel leren surfen. Laten we daar samen werken van maken.” Nog een keer Serge aan het woord. Belangrijk inzicht. Met één accent. Er zijn golven die van nature gegeven zijn. Die willen dempen heeft geen zin en inderdaad, je gunt jonge mensen dan de veerkracht om ermee om te gaan en we hebben ook een taak die veerkracht te helpen ontwikkelen. Maar sommige golven organiseren we zelf en zorgen we ervoor dat ze zo overweldigend zijn dat jonge mensen ze niet aan kunnen. Die golven verdienen demping en die jongeren verdienen hulp. We moeten goed voor onze kinderen zorgen. We moeten beter voor onze kinderen zorgen.