Ontmoeting 199 | Perspectief

Het was weer een bijzonder jaar, 2022. Je zou het bijna vergeten, maar vorig jaar om deze tijd, zaten we midden in een harde lockdown. Ik sloot 2021 af met een blog die volledig in het teken stond van een jaar corona, en noemde het een duizelingwekkend jaar. Nu, een jaar later, is dat levensbepalende Covid naar de achtergrond verdrongen, soms smeulend als een veenbrand, als de situatie in China in het nieuws komt, of onheilspellende berichten over andersoortige virussen. Maar in het hier en nu zijn we onder de indruk van die vreselijke oorlog in Oekraïne en ervaren we direct de gevolgen daarvan. Worden we ook geconfronteerd met extra ingewikkeldheden in die andere crises waar we ons toe te verhouden hebben, de klimaat- en energiecrisis. Verwarrende tijden, waarin klimaatministers kolencentrales moet heropenen…

Te midden van die verwarrende complexiteit is er ook steeds weer perspectief omdat mensen zich niet erbij neerleggen. Jonge generaties kloppen op de deur en vragen ons harder te werken om hen een mooi toekomst te gunnen. Of dat nu gaat over kwesties die de wereld raken, of, dichter bij huis, onze eigen hogeschool. Het is ook hartverwarmend om te merken hoe elke dag weer, de collega’s van de hogeschool klaar staan om betekenisvol te zijn voor onze studenten. Hen de ‘tools’ meegeven om in die complexe wereld professioneel en persoonlijk weerbaar te zijn.

Laat ik een klein voorbeeld noemen van wat onze mensen zoal doen om onze studenten bij te staan. We hebben een afdeling Studentenwelzijn, die zich bezighoudt met het begeleiden, informeren, adviseren ondersteunen en verwijzen bij vraagstukken rondom studentenwelzijn en studiesucces. Een paar getallen die hun werk illustreert, waarbij in het achterhoofd gehouden moet worden dat er een kleine 40.000 studenten bij ons studeren. De afdeling heeft in net afgelopen studiejaar 7166 studenten een of meer keren gesproken, onze studentendecanen hebben daarbij 11.687 gesprekken gevoerd, waarbij de studenten dat gesprek gemiddeld genomen met een 8,6 gewaardeerd hebben. 11.687 Gesprekken waarin we jonge mensen perspectief proberen te bieden. Zomaar een voorbeeld van hoe we klaarstaan voor onze studenten.

Dat gebeurt natuurlijk ook elke dag in de klas. De hogeschool wil een veilige plek zijn, waar jonge mensen leren, in gesprek kunnen gaan over wat hen bezighoudt, waar de moeilijke vraagstukken aan de orde kunnen komen, maar waar we dat doen in verbinding, met perspectief. De wereld verbeteren, dat lukt ons niet. De wereld buitensluiten, evenmin. We kunnen wel helpen die 40.000 mensen een perspectief te bieden.

Het is aardig om in dit verband eens na te gaan welke blogs het afgelopen jaar het beste gelezen zijn. Dan valt op dat dat de blogs zijn die het best te typeren zijn als blogs waarin stelling genomen worden, blogs die proberen een bijdrage te leveren aan een perspectief.

Zoals Ontmoeting 186 | Het is oorlog, met als kern:

“Hogeschool Rotterdam is geen speler in het geopolitieke ‘spel’. De hogeschool is wel een gemeenschap die op grondvesten staat, die op het spel staan door wat nu in Europa gebeurt. De plek waar ik werk staat op een paar honderd meter van de zogeheten bombardementsgrens in Rotterdam. De dreiging van een (nucleaire) oorlog voelt alsof die grens dichterbij kruipt. En dan is er geen ruimte meer voor welke vorm van neutraliteit dan ook.”

Maar ook Ontmoeting 196 | Stelling nemen, met als aanleiding onze stellingname in wat in Iran gebeurt:

“Soms gebeuren er echter zaken die je niet kunt laten lopen omdat het wezen van een het hoger onderwijs in het geding is. Dat is natuurlijk wat gaande is in Iran, de strijd die binnen de universiteit gevoerd wordt. Wat daar gebeurt, staat haaks op wat een universiteit of hogeschool zou moeten zijn: de plek bij uitstek waar het vrije woord alle ruimte krijgt die het verdient.”

Ook dichter bij huis, zoeken we naar het perspectief. Hogeschool Rotterdam denkt na over haar strategische agenda voor de komende jaren, een document dat we begin 2023 zullen publiceren en waarin we meer in detail in gaan op wat de grote vraagstukken van deze tijd beteken voor onze hogeschool. In de context van een nationaal debat over de positie van het hbo in algemene zin. De minister heeft aangekondigd voor de zomer van 2023 met een opvatting te komen over hoe het stelsel van hoger onderwijs er uit zou moeten zien in de toekomst.

Het vraagstuk leeft, blijkt ook uit het feit dat Ontmoeting 191 | De eeuwige discussie over binariteit, erg goed gelezen is: een bespiegeling over het hbo, vanuit een zorg over de arbeidsmarktproblematiek, die alleen maar groter dreigt te worden en we anders naar oplossingen moeten kijken:

“We zitten nog steeds vast in het frame van ‘meer jonge mensen weten te interesseren voor ons mooie beroep’. Maar dat werkt niet. Om te beginnen is het arbeidsmarktvraagstuk daarvoor te breed, is het structureel van aard en zal het probleem alleen maar groter gaan worden. Wellicht dat we even – zou cynisch zijn – het comfort gaan voelen van een conjuncturele dip, maar onderliggend verdwijnt daarmee niet het probleem. Wordt alleen maar groter. Er zijn steeds minder jonge mensen, sterker nog, de kinderen zijn op. Er dreigt een wig van een steeds groter appèl op het beroepsonderwijs vanuit de arbeidsmarkt en een afnemende aantal studenten die in de beroepskolom studeren. De perfecte storm.”

En wat was nou de best gelezen blog? De eerste van het jaar, misschien ook wel een uitdrukking van hunkering naar perspectief: Ontmoeting 182 | Welkom aan een nieuwe minister. Mijn eigen tekst, die volgt op een bespiegeling dat het belangrijk is verwachtingen een beetje te temperen, lijkt dat te beamen:

“En toch durf ik de verwachting uit te spreken dat Robbert Dijkgraaf ons meer gaat brengen, niet omdat de man een topwetenschapper is, maar omdat hij wel de kunst van communiceren en verbinden verstaat en een van de belangrijkste waarden van de moderne tijd in zich draagt: het belang van valide en betrouwbare kennis. En als wij nu een beetje meehelpen door de man wel te verwelkomen, maar niet meteen heilig te verklaren, hem tijd en ruimte geven zich een plek te verwerven én hem op voorhand een beetje te vergeven voor de fouten die hij gaat maken, mild zijn als de verwachtingen niet helemaal of voldoende snel vervuld gaan worden, gaan we waarschijnlijk een mooie tijd tegemoet in het hoger onderwijs en beroepsonderwijs.”

Voor de goede orde, ik vind dat de man het waarmaakt en goed bezig is om met name het middelbaar beroepsonderwijs perspectief te bieden. Hij is onvermoeibaar te benadrukken hoe belangrijk die ‘backbone’ van de Nederlandse samenleving is.

Het jaar sleept zich naar haar einde. Het was een bijzonder jaar en ook 2023 zal bijzonder zijn. Binnenkort breekt de tijd aan van goede wensen. Het is naïef om onszelf te wensen dat in het komende jaar alles op zijn pootjes terechtkomt, waar het de wereld betreft. Wat ik ons wel wens is dat we perspectief houden en alles wat we in huis hebben aanwenden om met name jonge mensen dat perspectief te bieden: in de klas, op school, in de samenleving.

U persoonlijk wens ik geluk en gezondheid in het nieuwe jaar.