Ontmoeting 47

Woensdag 18 februari 

9.00 - 10.18 uur: spreekuur

Elk jaar vragen we onze medewerkers naar hun tevredenheid met de hogeschool als werkplek, onze kwaliteit, hun eigen werk en de collega's. Dit jaar hadden we in de vragenlijst ook vragen opgenomen over het College van Bestuur. We vonden het vreemd dat iedereen alles van iedereen mag vinden, behalve van het bestuur. Onderwijsmanagers en directeuren krijgen via het medewerkersonderzoek namelijk wél (aandachts)punten aangereikt, die zelfs herleidbaar zijn op naam. Dus konden collega's zich deze keer ook uiten over ons beleid, de zichtbaarheid daarvan en de mate waarin wij zouden weten wat op de werkvloer leeft. Met name wat dat laatste betreft, kregen we als feedback dat er nog wel wat te verbeteren is. En dus besloten we tot een aantal maatregelen, waaronder een wekelijks spreekuur met het College. Vandaag had ik een volle 'spreekkamer': zeven collega's voor vijf onderwerpen. Evenzoveel nuttige gesprekken.

• Twee collega's uit de staf leggen een inhoudelijk vraagstuk voor dat was opgekomen tijdens hun overleg over het aanscherpen van het kader voor interne audits van opleidingen
• Aan twee collega's van lerarenopleidingen zeg ik de steun toe van Hogeschool Rotterdam  voor het mooie initiatief Meetup010 (een inititatief vanuit het onderwijs zelf om een Rotterdamse discussie te starten over onderwijsvernieuwing, red.)
• Een collega uit de staf deelt haar zorgen over de soms bij ons aanwezige cultuur van het normaal vinden dat dingen niet goed lopen; ze mist wel eens gedrevenheid, de wil het echt beter te doen. Iik spreek de wens uit de aanvoerder te willen zijn van de 'Grote Coalitie' van collega's die het niet normaal vinden dat dingen niet lopen zoals ze horen te lopen
• Een collega wijst me op het risico dat onze reorganisatie van de diensten eerder meer dan minder gelaagdheid en bureaucratie gaat opleveren als we het niet goed doen. Hij bepleit een vergaande vereenvoudiging van onze procedures; hij voelt zich onderdeel van een voor hem vaak onduidelijke keten van besluiten, controle en administratie
• Ik reflecteer met een collega op het vraagstuk hoe we kunnen bevorderen dat onze mensen meer de ruimte voor eigen verantwoordelijkheid gaan voelen en die ook durven en gaan nemen. Klaarblijkelijk werpen we nog steeds zichtbare en onzichtbare muren op die zo nu en dan het eigen initiatief smoren.

Om 10.18 uur voel ik met net die drukke huisarts die het maar niet voor elkaar krijgt zijn spreekuur af te ronden binnen de tijd die daarvoor staat, namelijk een uur. De oogst is dat ik vier collega's net wat verder heb kunnen helpen met hun goede werk en van drie heb geleerd dat we nog een paar weerbarstige vraagstukken hebben liggen. Vraagstukken die we niet oplossen met een wekelijks spreekuur, maar die door dat uurtje nu wel net wat hoger op de bestuurlijke agenda staan. Duidelijk dat we moeten blijven werken aan een kwaliteitscultuur, dat moeten uitstralen en niet blijven hangen in structuren en bureaucratie, maar mensen uitdagen hun verantwoordelijkheid te pakken en hen daarin steunen. En de procedure niet de maat der dingen laten zijn, maar juist ondersteunend aan datgene waar de procedure ooit voor ontworpen is. Dat op de agenda zetten en houden is winst, nog los van het feit dat dit uur bevestigt dat we mensen aan boord hebben die graag de handen uit de mouwen steken om onze hogeschool weer een stapje verder te brengen. Ik hoop op een nog vollere spreekkamer de volgende keer.... 

10.30 - 12.00 uur: de weg naar het hbo kan vol hobbels zitten

Ik mag aanwezig zijn in de les van Pabo-docent Robbert Hoogendijk: onderwijskunde. Succesvol onderwijs leunt op docenten die hun studenten kennen, inschattingen weten te maken welke factoren tot succes leiden en welke niet en die met deze kennis hun klas empathisch tegemoet treden. Dus leidt Robbert zijn klas door de sociale, basale en persoonlijke resources die bepalend zijn voor een succesvolle onderwijsloopbaan. Hij maakt het persoonlijk door te vertellen uit zijn rijke ervaring als leerkracht in het basisonderwijs ("dat was een heerlijk ventje in mijn klas, maar zijn omgeving maakte hem kansloos"), introduceert concepten die de materie duiden ("de kapitalentheorie helpt je hier enorm") en daagt de groep uit vanuit persoonlijke ervaring invulling te geven aan abstracte concepten ("wie herkent zich in dit verhaal over Tarik?").

Ik ben getuige van een fascinerend samenspel, waarbij het me weer eens opvalt hoe moedig jonge mensen kunnen zijn in het delen van persoonlijke ervaringen. Even lijkt het te ver te gaan als Robbert een filmpje laat zien uit de serie 'Over de streep', een heftige getuigenis van een jonge man die nauwelijks tot geen resources thuis had en tot overmaat van ramp zijn enige baken, zijn moeder, aan kanker verloor. Een studente loopt de klas uit. In de evaluatie komt het weer bij elkaar. Robbert vraagt of het filmpje te ver ging, krijgt feedback dat hij het wellicht net iets eerder had moeten stoppen en geeft aan dat dezelfde middag nog te doen. Hij geeft dan dezelfde les aan een andere groep. Ik ben onder de indruk van de volwassenheid van de groep jonge mensen en de professionele, maar vooral open manier waarop onze collega voor zo'n groep staat. 

12.15 - 12.55: lunch met de collega's van de lerarenopleidingen

De collega's van onze lerarenopleidingen lunchen elke woensdag met elkaar. Ik schuif aan. Het gesprek gaat al snel over onze eigen achtergronden, hoe die je vormen.  Rotterdam komt voorbij, Katwijk en natuurlijk Limburg. Kleine wereld: een collega blijkt de dochter te kennen van de rijschoolhouder uit mijn dorp Schinnen, bij wie ik ooit, heel lang geleden, mijn rijbewijs gehaald heb..... 

13.00 - 13.50 uur: 438 : 6 = 420 : 6 + 18 : 6 = 70 + 3 = 73

Bas Oprins, Pabo-docent, geeft rekenen en wiskunde. Het wordt een 'les in de les'. Bas oefent met geduld het rekenen, leert didactieken aan en geeft de studenten het voorbeeld hoe ze het kunnen toepassen. Na elke oefening even een reflectie: "werk met periodieke, korte herhalingen" of "als je het zelf kunt uitleggen, heb je het op een hoger niveau geleerd". Als ik word uitgenodigd om mee te doen met de korte oefening 'mix en ruil' moet ik de neiging onderdrukken het beste jongetje van de klas te willen zijn. Gaat overigens vanzelf. Veel van de sommen doorzie ik, maar een enkele ook niet.

Ik moet denken aan de landelijke discussie over centrale kennistoetsen. Hoe vaak volgt na een politiek/maatschappelijk debat met als inzet 'het niveau moet nu echt omhoog' niet de ontnuchtering als de heren en dames politici en bestuurders zelf de toets gaan maken..... Het resultaat is soms ontluisterend. Bij 'mix en ruil' ga je elkaar in tweetallen bevragen met een opdracht en na afloop ruil je die en zoekt een nieuwe partner uit. Werkt goed. Mijn aanwezigheid leidt tot wat gegiechel: "ik vond het spannend bij die meneer". Hoogtepunt van de les is het Venndiagram: twee overlappende cirkels met mechanistisch versus realistisch rekenen, bieden een betekenisvol kader voor alle gehanteerde methodieken. Er blijkt een juf Nina in de klas te zitten, dezelfde naam als de hoofdpersoon van een blog over de Pabo die ik ooit heb geschreven: "Meneer, wat is precies een reconstructiedidactiek?". 

14.00 - 15.00 uur: over identiteitsvorming en verwarring

Ik ben te gast bij collega Mandy Hollander in een mooi, net verbouwd lokaal. Twee jaar geleden had ik in een vergelijkbaar lokaal vastgesteld dat de beamer het niet deed, dat het onaangenaam warm was en het plafond smoezelig. Toen een onmogelijk lokaal, nu een rustige, functionele omgeving om goed les te geven. We moeten opletten niet te veel geld te willen stoppen in 'stenen', maar leren is enorm gebaat bij een goede fysieke omgeving. Overigens, het bestuur van de hogeschool had al voor mijn komst bepaald dat er iets moest gebeuren.

De les van Mandy is geordend, frontaal, maar ook met een mooie interactie met de groep. Ze weet best moeilijke stof goed over te brengen, in een rustige klas en schroomt niet bij wijze van illustratie te putten uit eigen ervaringen. Centraal in de les staat de persoonlijkheidstypologie van Erikson, een duiding van de verschillende fasen van het leven, met als kern de voor studenten zo belangrijke adolescentiefase: de fase van de identiteitsvorming, maar ook van verwarring. Met een heel andere aanvliegroute gaat deze les ook over de vraag: kennen we onze leerlingen/studenten?

Het zou voor mij confronterend worden. Om te beginnen bevind ik me in een levensfase die in de typologie van Erikson nog net niet onderaan bungelt. Maar belangrijker is dat mijn score tijdens de korte quiz met kahoot.it (met behulp van de telefoon vragen beantwoorden, waarbij zowel het goede antwoord als de snelheid van antwoorden punten opleveren) niet al te best was, hoewel ik er gedreven in zat. Mijn kortetermijngeheugen blijkt nog goed op orde te zijn, waardoor ik de vragen over de les goed had, maar de kennis van Freud ("Wat betekent het 'ich' in de theorie van Freud?") bij mij toch wat weggezakt bleek te zijn. Ik eindigde als nummer 20 van in totaal 22....... 

15.00 - 17.30 uur: beleid en organisatie

De dag eindigt zoals zoveel dagen voor een bestuurder verlopen: met gesprekken over beleids- en organisatiekwesties. Die gesprekken leunen vaak op geaggregeerde informatie, statistieken en beelden van onze werkelijkheid. Het is heel goed deze abstracte beelden regelmatig te ijken aan de werkelijkheid. Tijdens mijn eerste les kwam een vraag binnen van het Hoger Onderwijspersbureau (het HOP): "Zouden ambtenaren eens een weekje met hbo-docenten moeten meelopen om te ervaren hoe het er in de praktijk aan toegaat?". Mijn antwoord, even snel stiekem getypt: "Zit de hele dag in de les: loop mee met Pabo-docenten. Zeer leerzaam. Goed idee dus. Gr. Ron".