Een passend voorbeeld – experimenteren als student door disciplines te combineren
Zo’n learning community zag ik twee weken geleden glunderend aan tijdens het tienjarig jubileum van het Stadslab Rotterdam. Dit schoolvoorbeeld haalt het beste uit studenten. Zoals de informaticastudent en de modestudent die samen slimme kleding ontwikkelden. Apart van elkaar kwamen ze er wellicht niet op, maar samen ontstond er meer. Die samenwerking tussen disciplines is de toekomst van ons onderwijs, omdat dit het werkveld weerspiegelt. We kunnen een plan opstellen om een bebouwde omgeving zero emission te maken, maar hoe implementeer je dat? Als je het echt doet en niet alleen theoretisch vanachter je bureau, kom je in contact met juridische aspecten, bouwtechnische vragenstukken en heel veel andere zaken. Dat wil je niet pas ervaren als je werkt, maar moet je leren tijdens je studie.
Transitietalent beperkt kansongelijkheid
We zitten midden in een industriële revolutie. Tijdens de vorige revoluties zagen we een bedrijfsleven dat zich steeds meer vervreemde van de arbeidsmarkt. Machines namen het over en de vaardigheden van medewerkers liepen achter. Deze keer gaat het om mensen wiens banen overbodig worden of drastisch veranderen. Als je al 15 tot 20 jaar lang in een vakgebied werkt, ongeacht het niveau mbo/hbo/wo, bevind je je zonder om- en bijscholing op een kwetsbare positie. Je kans op een duurzame carrière slinkt. Zo ontstaat er een grotere kansongelijkheid en dat moeten we als kennisinstellingen en werkgevers voorkomen.
Curriculumontwikkeling door werkgevers, onderzoekers en onderwijs
Data science is een goed voorbeeld van een technologie die sneller groeit dan het onderwijs aanbiedt. Het creëert een kenniskloof die het bedrijfsleven gedwongen corrigeert met om- en bijscholing. Om dit te verhelpen creëerden we in recordtempo de nieuwe bacheloropleiding: Data science en AI. Dit deden we in samenwerking met het havenbedrijf, Erasmus MC, CGI en andere partners op een iets andere manier dan normaal. Voorheen legden we een curriculum neer en vroegen we wat het bedrijfsleven ervan vond. Maar deze keer zat het bedrijfsleven met ons aan de tekentafel tijdens het ontwerp van de opleiding. Met hen en onze lectoren, Maaike Harbers en Sunil Choenni, bepaalden we de balans tussen data en mensgerichtheid in de opleiding. Want een goede data scientist kent de waarde en de beperkingen van het werken met data. Die filosofie hebben we nodig: ontwerpgericht nadenken over de opgaven van de toekomst en van daaruit kennis en content ontwikkelen voor de opleidingen. Kennisontwikkeling moet heel dichtbij de opleiding komen én heel dichtbij het bedrijfsleven. Wat mij betreft het ‘nieuwe normaal’ bij het ontwikkelen van curricula voor het beroepsonderwijs, samen met werkgevers.
De studenten centraal
Inmiddels besteedde ik al een groot deel van deze blog aan de inhoud en het proces, maar de essentie van m’n verhaal gaat uiteraard over de studenten. De arbeidsmarktrevolutie raakt ook hen. Jongeren hadden en hebben al moeite met het kiezen van hun studie, dus laten we het ze niet nog moeilijker maken. Ze hebben een stevig, gestructureerd, op basis van kennis gericht fundament nodig dat ze helpt te acclimatiseren in het hoger onderwijs. Deze basis stuurt ze met ze met zelfvertrouwen die complexe toekomst in. De tweede fase van hun onderwijs waar ze in samenspraak met bedrijven en maatschappelijke organisaties antwoorden zoeken voor maatschappelijke opgaven. Naast de inhoudelijke scholing neemt het belang van persoonsvorming en socialisering een steeds grotere rol in. Want dit maakt studenten veerkrachtiger in een snel-transformerende arbeidsmarkt. Speel als onderwijs in op hun intrinsieke motivatie en ontwikkelkansen op de arbeidsmarkt tijdens de opleiding. Laat ze experimenteren zoals in Stadslab Rotterdam en leer ze plezier hebben in leren. Dat noem ik ontwikkelen van talent voor transitie. Want de arbeidsmarkt van de toekomst is continu leren en ontwikkelen.
Het dilemma
Hoe maken we learning communities met focus en massa? Hoe laten we deze communities aansluiten op de versnellingen in de arbeidsmarkt? En hoe verliezen we de menselijke maat en persoonlijke ontwikkeling niet uit het oog tijdens het innoveren en leren? Het antwoord heb ik nog niet, maar één ding is zeker: dit lukt ons, de kennisinstellingen, niet alleen. We moeten samen met werkgevers cross-sectoraal leren vormgeven en aanbieden om zo gezamenlijk ‘talent voor transitie’ mee te geven aan de jongeren. Alleen zo vormen we de arbeidsmarkt van de toekomst.