Het belang van het verdedigen van de rechten van werknemers en het bevorderen van de veiligheid op de werkplek kan niet genoeg worden benadrukt. Toch bekruipt me het verlammende gevoel dat oneindig veel factoren hierin een rol spelen. In 2013 vielen in Bangladesh 200 doden die 20 cent per uur verdienden voor onze goedkope T-shirts doordat hun fabriek ingestorte. Het is een van de vele incidenten in een land dat bekend staat om zijn goedkope arbeidskrachten, maar ook om zijn extreem gevaarlijke werkomstandigheden. Wat wordt hiertegen gedaan? En wie is verantwoordelijk? Hierbij moeten ook zelf in de (pas)spiegel kijken. We zijn immers gek op goedkope spullen maar realiseren ons onvoldoende onder welke omstandigheden ze voor ons gemaakt worden. Zou een keurmerk helpen, zodat we kunnen kiezen? De werknemers in Bangladesh hebben in ieder geval geen keus. Het is of iets verdienen en de omstandigheden op de koop toenemen of in nog groter armoede leven. Het zijn omstandigheden die we kennen van de textielindustrie in de begin jaren negentig. Die omstandigheden hebben toen geleid tot het ontstaan van vakbonden. Na een taaie strijd van jaren heeft dat uiteindelijk geleid tot sterk verbeterde werkomstandigheden en uitbanning van kinderarbeid.
Maar ook recenter vinden we voorbeelden waarbij de de gezondheid van werknemers in het geding is. Het verschil is dat werknemers mondiger zijn en naar de rechter kunnen stappen voor een schadeclaim omdat ze jaren met het kankerverwekkende chroom-6 hebben gewerkt. De tragiek is echter dat voortschrijdend inzicht pas ontstaat nadat de (niet omkeerbare) gezondheidsklachten zijn ontstaan. Maar het heeft effect. Zo maakte Rijkswaterstaat onlangs bekend dat op een klein deel van de Waalbrug in Nijmegen wordt getest hoe een oude verflaag uit 1992 die Chroom-6 bevat veilig kan worden verwijderd. Deze vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen kost natuurlijke geld. Geld om veilige methoden te ontwikkelen en geld omdat het kaal maken van de brug zorgvuldiger en daardoor trager zal verlopen. Het toont maar weer eens aan dat zolang de rechten van werknemers en het bevorderen van de veiligheid op de werkplek als een kostenpost wordt gezien en de prijs als enige kwaliteit van een product, we met enige regelmaat geconfronteerd zullen worden met nieuwe schokkende berichten over kinderarbeid en dodelijke arbeidsongevallen.