Nudging is het positief beïnvloeden van onbewust gedrag, met als doel gewenst gedrag te stimuleren. Gemeente Rotterdam vroeg zich af hoe nudging hen kon helpen bij hun werkzaamheden. De vijf afstudeerders voerden een onderzoeksopdracht uit vanuit Kenniscentrum Business Innovation onder leiding van lector Arie de Wild. Vanuit de gemeente trad Marco Bik, tevens lid van de raad van advies van het kenniscentrum, op als initiator en intermediair. Een verslag.
Verslag
Op de 40ste verdieping van De Rotterdam liet allereerst Emile Goijvaerts, hoofd van de door Marco Bik geïnitieerde Behavioral Insights Group Rotterdam, zien hoe zijn BIGR-team het gedrag van de burgers van Rotterdam beïnvloedt. Zijn boodschap: vertel burgers wat je van hen verwacht, handhaaf en probeer hen in de ruimte daartussen subtiel te beïnvloeden. Deze vorm van beïnvloeding, ook wel nudging genoemd, pasten vijf bedrijfseconomiestudenten toe op ambtenaren van de gemeente Rotterdam. De gemeentelijke organisatie bevindt zich in een grote transitie en vanuit het perspectief van Human Resource Management rees de vraag hoe een breder palet aan gedragsinterventies daaraan een bijdrage kan leveren.
In de nudgingonderzoeken van de vijf studenten werden verschillende mogelijkheden onderzocht:
Effectief samenwerken stimuleren
Marco IJspelder begeleidde binnen een afdeling van de gemeente vier teams met als doel hen meer te laten samenwerken. Deze afdeling, die medewerkers ondersteunt die op zoek zijn naar een nieuwe functie of zich willen ontwikkelen, bestaat uit vier teams die dezelfde klantengroep bedient. De klant wil niet vier keer bezocht worden. Hoe kun je dan met vier teams effectief samenwerken?
Vooralsnog geldt bij de collega’s onbekend maakt onbemind. Het vullen van het smoelenboek op het Intranet van de gemeente zou een eerste stap kunnen zijn in de goede richting. Marco’s voorstel was een groep medewerkers een standaardmail te sturen om hen uit te nodigen het smoelenboek in te vullen en een aangepaste versie met nudges te versturen naar een andere groep. Deze aangepaste versie wordt ontworpen aan de hand van het EAST raamwerk, waardoor de email Eenvoudiger, Aantrekkelijker, Socialer en Tijdiger wordt.
Elkaar durven aanspreken op gedrag
Sandy Man ondersteunt de Afdeling Stadsbeheer om het nieuwe werken ook in de uitvoering op straat vorm te geven. De medewerkers van Schone Stad werken in dit kader volgens 3 V’s: Vertrouwen, Verantwoordelijkheid, Vakmanschap. Verantwoordelijk zijn betekent onder andere ook dat je elkaar aanspreekt op gedrag. Sandy gebruikte de narratieve methode om bij de medewerkers verhalen op te halen over wat men dwars zat op het werk. Daaruit bleek dat medewerkers elkaar niet durven aan te spreken. Haar voorstel was om de teamleider vragen te laten stellen die medewerkers aan het denken zetten, een nudge die ‘priming’ wordt genoemd. Zij analyseert momenteel of er een verschil is tussen de groepen waar deze methode wel of niet is toegepast.
Perceptie werkdruk verzachten
Sumeyye Kocak is inmiddels afgestudeerd op het thema werkdruk binnen een afdeling van de gemeente. Onder andere door reorganisaties en bezuinigingen wordt de werkdruk op bepaalde gemeentelijke afdelingen als zeer hoog ervaren. Door het plaatsen van posters met daarop enkele positieve uitspraken afkomstig van een van de afdelingshoofden, probeerde zij de perceptie van werkdruk te verminderen. Doel was gebruik te maken van de autoriteit van het afdelingshoofd en met zijn uitspraken de sociale norm te beïnvloeden. Door een gebrek in het experimenteel ontwerp kon een positief effect niet experimenteel worden vastgesteld. Wel staat vast dat de boodschappen op de posters door de medewerkers overwegend als prettig zijn ervaren. De posters hangen nog steeds op de afdeling en er wordt nog steeds over gesproken.
Tijdwinst door betere fysieke doorstroming
Het onderwerp van Munise Evci heeft betrekking op een nudge die de sociale norm vastlegt door het communiceren van de mening van de meerderheid. Het doel van deze nudge is de fysieke doorstroming van medewerkers op een van de locaties van de gemeente te bevorderen, iets waarmee enorm veel tijdswinst wordt beoogd.
Visuele reminder
De nudge van Duncan Bakker richt zich op het clean screen beleid van de gemeente en maakt gebruikt van een visuele reminder om uit te loggen. De gemeente gaat met de uitkomsten van dit onderzoek en die van Munise intern verder aan de slag omdat men deze als zeer relevant ervaart.
Vervolg
Ten slotte sprak Marko Stupar, 'hoofd-adoptant' en inspirator binnen de gemeente van het thema nudging de ambtenaar. Marko begeleidde als afdelingshoofd Human Resources Sumeyye en heeft de samenwerking met de vijf studenten van Hogeschool Rotterdam als een mooi traject ervaren. ‘Jullie lopen tegen dezelfde dingen aan als wanneer je hier gewoon werkt. Wie is de probleemeigenaar? Wat is het probleem? Het is net het echte leven.’ Het plan van het kenniscentrum om de studenten alle vijf stappen van de handelingscyclus te laten doorlopen vond hij ambitieus. ‘Dat levert druk op binnen de hele organisatie. Je maakt bepaalde keuzes vanwege de tijdsdruk, keuzes die je anders had gemaakt wanneer je meer tijd had gehad. Maar toch, het dwingt je resultaten te boeken.’ De gemeente wil in januari graag verder met een nieuwe lichting studenten en is met name benieuwd naar wat Human Resource Management studenten bijdragen. Tijdens een inspiratiessessie van het kenniscentrum bleek al dat er vanuit de opleiding HRM interesse is naar nudging.
Conclusie is dat zowel de gemeente als het kenniscentrum mogelijkheden zien om de samenwerking te continueren. Marco Stupar: ‘Ondanks de obstakels en beperkingen kunnen we met recht trots zijn op wat in deze samenwerking tussen de gemeente en Hogeschool Rotterdam geleverd is.’
Meer informatie
Voor meer informatie over gedragsbeïnvloeding en toepassing hiervan, kunt u contact opnemen met lector Arie de Wild.
