De veranderende rol van de accountant
CSRD dwingt bedrijven transparanter te zijn over hun impact op mens en milieu. Grote bedrijven hebben de middelen om specialisten in te schakelen, maar voor het mkb is dit vaak lastiger. Onderzoeker Larissa van der Knaap (Hogeschool Rotterdam): “Accountants staan voor een uitdaging. Zij moeten niet alleen een audit uitvoeren, maar ook het gesprek met hun klanten aangaan over duurzaamheidsrapportages. Dat vraagt om nieuwe kennis en vaardigheden en daarmee een veranderende rol van accountants.”
Het onderzoek ‘Van winst naar impact’ richt zich specifiek op accountants en hun klanten. De onderzoekers interviewden tot nu toe 35 accountants en mkb-ondernemers om te achterhalen welke obstakels er zijn en welke kansen CSRD biedt.
Van compliance naar strategie
Uit het onderzoek blijkt dat de meeste accountants zich nog in een overgangsfase bevinden. Sommigen wachten af tot klanten vragen stellen over duurzaamheid, terwijl anderen proactief een adviesrol oppakken. “Het gesprek over duurzaamheid is niet altijd makkelijk,” zegt Van der Knaap. "Accountants willen frictie vermijden met klanten die nog niet actief (willen) bijdragen aan duurzame ontwikkeling. Tegelijkertijd is het ook hun taak om klanten voor te bereiden op toekomstige regelgeving. Een lastig dilemma."
Naast de wettelijke verplichting biedt CSRD bedrijven ook een kans om hun positie te versterken. Banken en investeerders kijken steeds vaker naar duurzaamheidscriteria bij het verstrekken van leningen. Ook ketenpartners eisen steeds vaker transparantie.
“Bedrijven die nu al rapporteren, hebben straks een voorsprong. Niet alleen om aan wetgeving te voldoen, maar ook om hun toekomstbestendigheid."
Tegelijkertijd worstelen veel accountants met hun rol. Sommigen zien maatschappelijke verslaggeving nog als een administratieve last, terwijl anderen zich afvragen hoe zij het gesprek hierover aan kunnen gaan met hun klanten. De onderzoekers constateren dat de mate waarin accountants maatschappelijke verslaggeving oppakken sterk afhangt van de klantenportefeuille. Kantoren met veel CSRD-plichtige klanten zijn in veel gevallen actiever bezig met de implementatie hiervan, dan kantoren die vooral werken voor kleinere mkb-bedrijven.
Handvatten voor accountants
Om accountants te ondersteunen, ontwikkelen de onderzoekers praktische oplossingen die hen kunnen helpen met het proces over de maatschappelijke verslaggeving. Dit helpt hen om het gesprek op gang te brengen en hun klanten te begeleiden bij duurzaamheidsrapportages. Daarbij wordt rekening gehouden met de verschillende rollen die een accountant kan innemen, van controlerend tot adviserend.
Daarnaast kijken de onderzoekers naar de interne organisatie van accountantskantoren. “Niet elke accountant voelt zich comfortabel om duurzame ontwikkeling- en verslaggeving met klanten te bespreken,” zegt Van der Knaap. “Het vraagt om een andere manier van denken en communiceren. Daarom is het belangrijk dat kantoren hier intern aandacht aan besteden en medewerkers ondersteunen bij deze ontwikkeling.”
De interventie die we gaan ontwikkelen wordt in de loop van 2025 opgeleverd en moet accountants helpen om duurzaamheidsrapportage bespreekbaar te maken en handvatten te geven om dit uit te voeren.
Europese Commissie
Vorige week is er een Omnibusvoorstel gedeeld door de Europese Commissie. Dit heeft bij goedkeuring door het Europese Parlement invloed op de rapportageplicht van bedrijven en dus ook op dit onderzoek. De transparantie in de keten – waarmee de mkb-ondernemingen voornamelijk te maken hebben - zal echter ook in de gewijzigde situatie vaak nog gegeven moeten worden. Denk hierbij aan de mkb-onderneming die levert aan een grote onderneming die wel moet rapporteren over duurzaamheid. Dan moet die mkb-onderneming daar informatie voor aanleveren. Dit zal zeer waarschijnlijk volgens het eenvoudigere VSME gaan plaatsvinden. Dit is een vrijwillige duurzaamheidsrapportagestandaard, ontwikkeld voor mkb-ondernemingen. Het is een toegankelijk alternatief voor bedrijven die niet onder de CSRD-plicht vallen.
