Een systeemverandering is nodig
Soyer benadrukte bij haar installatie dat gedrag een cruciale sleutel is in de transitie naar een circulaire economie. “Ondanks de ambitie om in 2050 volledig circulair te zijn, laat de praktijk zien dat we er nog lang niet zijn,” stelt Soyer. Zo is de wereldwijde circulariteitsindex de afgelopen jaren gedaald en werkt minder dan 4% van de Nederlandse bedrijven met een circulair businessmodel. Dat komt onder meer door onzekerheid in wetgeving, snelle technologische ontwikkelingen en een gebrek aan kennis en financiering. Bovendien voelen bedrijven en consumenten de transitie als complex. Ingesleten gewoontes en een markt die nog onvoldoende is ingericht op circulaire alternatieven vormen flinke obstakels.
Het transcirculaire gedragsmodel als aanpak
Om deze gedragsverandering te versnellen, introduceerde Soyer het transcirculaire gedragsmodel. Dit model bouwt voort op bestaande gedragswetenschappelijke inzichten en kijkt naar drie omgevingsfactoren die gedrag beïnvloeden: de fysieke, sociale en mentale omgeving. “Het systeem moet veranderen, zodat circulair gedrag de logische keuze wordt,” stelt Soyer. “Niet iets dat voelt als een offer, maar als een betere optie.” Volgens haar moeten we kijken naar het kantelpunt. Wanneer 25% van de samenleving de transitie omarmt, kan dit een omslagpunt creëren waarin circulair gedrag de standaard wordt.
Mirella Soyer opent openbare les.
Onderzoek naar circulaire gedragsverandering
De komende vijf jaar richt het lectoraat zich op interventies die circulaire gedragsverandering versnellen. De eerste onderzoeksprojecten werden gepresenteerd door Koen van der Kooy, Jill de Bruijn en Soyer zelf.
Van der Kooy onderzoekt hoe zorgprotocollen kunnen bijdragen aan duurzame zorg. Door protocollen te analyseren financieel, sociaal en ecologisch perspectief, krijgen zorgverleners inzicht in de impact van hun handelingen. Dit onderzoek sluit aan bij de Green Deal Duurzame Zorg en helpt zorgpraktijken te verduurzamen.
Een afgeladen auditorium wordt naar de praktijk gebracht.
De Bruijn richt zich op voedselverspilling in de horeca met het project ‘Van Voorraad tot Vork’. “Elke bak sla die je weggooit, is winst in de prullenbak,” stelt ze. Dit project brengt in kaart hoe horecaondernemers verspilling kunnen tegengaan in hun kernprocessen, zonder grote investeringen in meetapparatuur.
Soyer sloot af met de Nationale Kledingkast Audit, een onderzoek naar het kledinggebruik van Nederlanders. Hoeveel kledingstukken bezitten mensen? Wat dragen ze echt? En wat gebeurt er met oude kleding? Door hier inzicht in te krijgen, kunnen effectieve strategieën worden ontwikkeld om kledingverspilling – in een van de meest vervuilende industrieën ter wereld – tegen te gaan.
Van theorie naar praktijk
Tijdens het gesprek met emeritus hoogleraar Jan Jonker werd Soyer uitgedaagd: “Leuk en aardig, zo’n model, maar er zijn al 600 van dit soort modellen. Hoe ga je ervoor zorgen dat dit echt wordt toegepast?” Soyer was resoluut: “We gáán het gebruiken. Het is de basis voor de onderzoeken die nu al lopen. We testen hiermee of interventies alle actoren meenemen en echt impact hebben op de circulaire strategie.”
Mirella Soyer in gesprek met Jan Jonker over toepassing transcirculaire gedragsmodel.
Mirella Soyer officieel geïnstalleerd als lector
Tijdens haar officiële installatie roemde Hanneke Reuling, lid College van Bestuur (CvB), het werk van Soyer. “Mirella zet zich al twaalf jaar in voor Hogeschool Rotterdam als docent, onderzoeker en themaregisseur circulaire economie. Ze weet mensen over opleidingen en vakgebieden heen te verbinden en heeft een breed netwerk binnen en buiten de hogeschool. Dat zie je ook aan deze zaal: een diverse groep mensen voelt zich betrokken bij het thema. En dat is precies wat nodig is om verandering in de samenleving te realiseren.”
Met deze woorden werd de openbare les van Soyer afgesloten. Maar voor het lectoraat is dit pas het begin: de komende jaren werken zij en haar team aan concrete oplossingen om circulair gedrag de norm te maken.
Soyer heeft ter gelegenheid van haar openbare les ook een publicatie uitgebracht: Draaien aan circulair gedrag: positieve kantelpunten in de transitie naar een circulaire toekomst. Download haar boek hier.
Officiële installatie Mirella Soyer door Hanneke Reuling.
