‘Wie wil er iets doen met motivatie?’ Die oproep verspreidde Petra Poelmans, lector Motiverende Leeromgevingen, door het Instituut van Lerarenopleidingen. Tot haar verbazing regeerden er collega’s van verschillende instituten en kon ze met een gevarieerd groepje aan de slag met een ontwerponderzoek. Na een ontwerpcyclus van acht bijeenkomsten ligt er nu een motivatieposter in twee varianten: één gericht op studenten en één op leerlingen. Deze kunnen door heel de hogeschool verspreid worden. En misschien wel ver daarbuiten. “Als ik zie wat voor vlucht zo’n simpel instrument als een poster neemt, dan is dat fijn.”
Theo van Dijk was een van de collega’s die reageerde. Hij is docentopleider bij de Lerarenopleiding Technisch Beroepsonderwijs. Theo: “Ik vind het resultaat dat we geboekt hebben heel waardevol en ik verwacht dat er een spin-off van komt.” In acht bijeenkomsten van anderhalf uur ging de groep aan de slag, met als doel: een product realiseren rondom motivatie. Petra: “In het ontwerpproces hebben we ons gericht op docenten: ‘wat kan jij doen om de motivatie te stimuleren?’” Tijdens de eerste fase, waarin de groep literatuur rondom motivatie bestudeerde, kwam de motivatiemotor van Avans voorbij, die hen inspireerde. De motivatiemotor is een uitwerking van het CAR-model (competentie, autonomie, relatie). “Dit instrument is prima bruikbaar, maar vrij abstract”, vertelt Petra. “De poster die wij hebben ontwikkeld, is een concretisering. Er staan bruikbare tips en actiepunten op, die direct toe te passen zijn in de les.” In de ontwerpfase observeerden de leden van de projectgroep verschillende docenten op de hogeschool. Petra zag hierbij voorbeelden van docenten die uit zichzelf alle drie de elementen van CAR al toepasten, maar het model niet kenden. “Een model kan houvast geven en woorden geven aan wat je doet. Je kunt het gedrag van studenten dan beter sturen en je weet aan welke knoppen je als docent kunt draaien”, legt ze uit. Tijdens de observaties in de lessen, zijn ook studenten ondervraagd. Een aantal van Theo’s studenten adopteerde de poster direct en nam hem mee naar hun eigen onderwijspraktijk. Onderling analyseerden ze hun lessen, aan de hand van de poster. En de ervaringen waren positief. Theo: “Die studenten vonden dat de poster supergoed werkte.” Petra vult enthousiast aan: “Ja, daar droom je toch van!”
Workshops
Na de lancering van de motivatieposter, werden bij de instituten IGO, RAc en IVL workshops gegeven. Vanuit heel de hogeschool kwamen er mensen op af. Theo vertelt over zijn ervaringen: “Als docent kan je makkelijk zeggen dat generatie Z anders is, of het gebrek aan motivatie een gevolg is van corona, maar ik heb geprobeerd om dat eruit te krijgen. En daarbij gezegd: ‘die poster is ontwikkeld zodat jij iets kan doen aan jouw lessen, de verandering moet van jou komen. Je kan jezelf wel veranderen, maar je studenten of je leerlingen zijn veel lastiger om te veranderen’. Door vanuit dat oogpunt te kijken, ontstonden er leuke discussies over het onderwijs op onze hogeschool.” Petra sluit zich daarbij aan: “Mensen vonden het heel interessant om met collega’s van andere instituten te praten over de inrichting van het onderwijs. Die gelegenheid is er blijkbaar niet zo vaak.” Tijdens de workshops werden er ook creatieve toepassingen van de poster bedacht. Theo: “Een collega vertelde dat hij merkte dat zijn collega’s vastzaten in een verandertraject. Hij wilde de poster meenemen als een praatstuk in het team.” Ook Petra heeft al verschillende varianten voorbij zien komen. “Ik hoorde dat iemand de poster wilde gebruiken bij de lesvoorbereiding, om te checken of alle elementen erin zitten. En ja, ook als analysetool is hij goed inzetbaar. Het mooiste is natuurlijk als je aan de hand daarvan het gesprek aangaat met collega’s.” Dat de motivatieposter nu al populair is, blijkt uit de reacties die Petra krijgt: “Ik krijg foto's van verschillende scholen die de poster gebruiken. En ik ontving zelfs een bericht van een instelling buiten het onderwijs, die de poster gebruikt als gespreksstarter. Ook heb ik verzoeken binnengekregen om een poster voor leidinggevenden te ontwikkelen. In principe gelden alle drie de elementen ook voor mij als werknemer en moet mijn leidinggevende kijken of alles goed zit en of ik misschien nog iets nodig heb.” Of dat daadwerkelijk gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. Petra: “De samenwerking met deze collega’s was heel waardevol. We hebben veel instrumenten uitgewisseld en waardevolle gesprekken gevoerd over onderwijs. Een deel van de groep blijft betrokken en we gaan nu nadenken over vervolgstappen.”
De posters zijn terug te vinden op hr.nl/motivatieposter.
Naast Theo en Petra, maakten Rinus de Regt (Rotterdam Academy), Ingrid de Nood (Instituut voor de Gebouwde Omgeving), Suzanne van der Straaten (Instituut voor Lerarenopleidingen) en Elizabeth van Twist (Kenniscentrum Talentontwikkeling) deel uit van de werkgroep.
Foto's: Samantha Burggraaf