Pabostudenten verzorgen zeer waarschijnlijk minder goed rekenonderwijs aan basisschoolleerlingen als ze niet goed genoeg kunnen rekenen, veronderstelde Van Houwelingen. De duaal promovendus onderzocht twee verschillende aanpakken om Pabostudenten te leren rekenen: een deductieve en inductieve. Hij keek daarbij naar de leerprestaties en de interactie tussen leerkracht en leerling. Voor beide didactische aanpakken heeft hij eerst een instructie ontwikkeld en vervolgens gekeken naar het effect bij Pabostudenten. Hij heeft ontdekt dat deze twee gebruikte aanpakken geen verschil gaven in rekenvaardigheid bij de studenten. Wel was er bij de inductieve aanpak meer interactie en stelden Pabodocenten meer stimulerende vragen. Dat turfde hij in videoverslagen van de lessen.
Deductieve versus inductieve aanpak
Bij de deductieve aanpak legt de docent bijvoorbeeld het concept oppervlakte uit en daarna de regel: de oppervlakte van een rechthoek bepaal je door de lengte te vermenigvuldigen met de breedte. Daarna berekenen studenten de oppervlakte in verschillende contexten. Bij de inductieve variant vraagt de docent naar de oppervlakte van een chocoladereep met twee rijtjes van vier vierkantjes, waarvan één zo’n vierkantje een vierkante centimeter groot is. Dan volgt de vraag naar de oppervlakte van andere repen, bijvoorbeeld van een reep van 3 bij 2,5 cm en van 2,4 bij 2,5 cm. Vervolgens krijgen de studenten de opdracht om voor het bepalen van de oppervlakte van een rechthoek de algemene regel te formuleren.
Interactie docent - student
De kwaliteit van het rekenonderwijs op de Pabo vraagt om onmiddellijke aandacht en actie, concludeerde de KNAW in een rapport (2009). ‘Uit dit rapport koos ik de interactie als een veelbelovende onderzoekmaat voor leerprestaties. Dat komt echter niet uit mijn onderzoek naar voren. Daar kun je dus vraagtekens bij plaatsen als leerkracht, zowel op de Pabo als in het basisonderwijs’, meent Van Houwelingen. Hij doet een suggestie: ‘Je zou met het leerkrachtenteam in overleg kunnen gaan over de relatie tussen de didactische aanpak van de leerkrachten en de leerprestaties. En bijvoorbeeld bij minder goede leerprestaties aan de hand van vakliteratuur de didactische aanpak veranderen of aanscherpen.’ Om resultaat van meer interactie in de klas in de leerprestaties terug te zien, is vervolgonderzoek over een langere periode nodig, voegt hij eraan toe.
Wetenschappelijke onderbouwing
Kortom, Van Houwelingen verwacht van leerkrachten dat zij nadenken en reflecteren en hun bevindingen plaatsen naast wetenschappelijk onderzoek. Die onderzoekvaardigheden hebben een plek op de Pabo’ s. Pabostudenten leren onder andere om stukken te schrijven die refereren aan wetenschappelijke literatuur. Met zijn recent verworven inzichten wil Van Houwelingen op zijn beurt anderen iets leren. Dankzij zijn eigen onderzoek is hij een betere onderzoeksbegeleider van zijn Pabostudenten geworden. Daarnaast zet hij zijn kennis in bij de ontwikkeling van een zogenoemde 'leerlijn' in het onderwijs aan Pabostudenten en helpt hij bij de ontwikkeling van een systeem voor beoordelen en feedback geven bij tussentijdse evaluaties van studenten.
Deze tekst verscheen eerder op de website van Universiteit Leiden
Bekijk de persoonlijke pagina van onderzoeker Mark van Houwelingen
Lees meer over het promotieonderzoek 'Gecijferdheid van Pabo-studenten'