De bijeenkomst begon met de korte film ‘Mijn moeder is dement’ van Ireen van Ditshuyzen. De film laat zien hoe een Turkse vrouw met dementie thuis liefdevol door haar man en zoon verzorgd wordt en hoe ze geniet van samen zingen, koken en in de tuin werken. Ze gaat naar een geheugenpoli voor migranten en wordt daar deels in eigen taal getest en naar een dagopvang in een zorgboerderij. De zoon heeft regelmatig contact met een casemanager dementie.
Reacties uit de zaal waren dat het een mooie film was, maar dat het wel allemaal ideaal verliep. In de praktijk kom je veel moeilijkheden tegen: de persoon met dementie wil niets of ontkent dat hij dementie heeft, de huisarts bagatelliseert de problemen, de taalbarrière bemoeilijkt de communicatie, het is moeilijk om dagopvang en zorgvoorzieningen te vinden die goed aansluiten. Ook werd genoemd dat families niet snel met het probleem naar buiten komen omdat er een taboe op dementie rust. De familie gaat heel lang zonder hulp door totdat het echt niet meer gaat en er acuut ingegrepen moet worden. Dan is het eigenlijk te laat.
Projectleider Marina Jonkers van Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam vertelde dat het in dit project om drie dingen gaat:
- Hoe kunnen we een methode ontwikkelen om migrantenouderen met vergeetachtigheid en dementie en hun mantelzorgers die nog niet bij de dementiezorg in beeld zijn op te sporen?
- Welke behoeften aan ondersteuning hebben de ouderen en hun familie?
- Hoe kunnen we een ondersteuningsaanbod ontwikkelen dat aansluit bij deze behoeften?
In elke wijk gaan professionals van SOL, Laurens en MOB, een consulent van SPIOR en onderzoekers, docenten en studenten van Hogeschool Rotterdam samenwerken in een lerend netwerk. Zij gaan in het eerste jaar samen werken aan de antwoorden op de drie vragen. De nieuwe signaleringsmethodiek en het nieuwe aanbod worden in het tweede jaar in beide wijken uitgeprobeerd, beschreven en geëvalueerd. Een klankbordgroep van mantelzorgers met een migratie-achtergrond en Alzheimer Nederland afdeling Rotterdam volgt het hele proces kritisch.
Ook de gemeente Rotterdam doet mee. In eerdere projecten over langer thuis bij dementie bleek het moeilijk om migrantenouderen te bereiken. De gemeente hoopt dat dit project een goede methode oplevert om migrantenouderen met dementie en hun families te ondersteunen. Movisie, een landelijk kennisinstituut, zal meehelpen de Rotterdamse resultaten landelijk te verspreiden.
Van alle organisaties waren er vertegenwoordigers in de zaal die vertelden waarom het project voor hen belangrijk was. Het kwam neer op de volgende punten:
- oudere migranten met dementie eerder opsporen voordat de situatie helemaal uit de hand loopt, preventief werken
- betere samenwerking in de wijken tussen alle organisaties die bij dementiezorg betrokken zijn,
- zichtbaar zijn in de wijken, laagdrempelig zijn, aanwezig zijn op plekken waar ouderen komen, bv in de moskee, bij verenigingen
- goed luisteren naar de mantelzorgers: wat hebben zij nodig om het vol te houden
- mantelzorgers moeten vanaf het begin weten waar ze terecht kunnen met hun vragen
- familiezorg werkt ook bij migranten niet altijd. Sommige oudere migranten met dementie zijn erg alleen.
- betere contacten tussen zorg- en welzijnsprofessionals en huisartsen
- bevolkingsonderzoek naar dementie zou kunnen helpen bij vroegsignalering
- belevingsgerichte zorg voor oudere migranten, wat is daarbij belangrijk?
In het project worden deze punten verder uitgewerkt. Ook worden bestaande initiatieven in de wijken geïnventariseerd. In de loop van de middag werden er al een paar genoemd: de geheugenpoli voor migrantenouderen in het Erasmus Mc, de vakantiecursus van Laurens over dementie voor oudere migranten en hun mantelzorgers, de voorlichting dementie voor migranten van SPIOR samen met andere instellingen, de dagopvang voor ouderen met een Caribische achtergrond van Laurens, telefonische coaching voor mantelzorgers met een migratie-achtergrond (Dementelcoach).
Marina Jonkers deed een oproep aan alle aanwezigen om zich aan te melden als ze op een of andere manier willen meedoen in het project. Er worden ouderen met dementie en mantelzorgers gezocht voor een interview naar hun ervaringen, mantelzorgers voor de klankbord groep, en professionals om deel te nemen in de lerende netwerken. Iedereen die iets opgezet heeft voor de doelgroep in de twee wijken werd ook gevraagd dit te melden. Het enthousiasme bleek groot: zo’n dertig mensen hebben zich opgegeven om op een of andere manier mee te werken. De projectmedewerkers zullen met iedereen binnenkort contact opnemen.
Daarna volgde de officiële ondertekening van het samenwerkingscontract door bestuurders en vertegenwoordigers van de deelnemende instellingen.
Marijke de Vries van gemeente Rotterdam sprak het slotwoord. Het project past goed binnen de nieuwe Samenwerkgingsagenda Ouder en Wijzer van de gemeente Rotterdam. Het is nog onduidelijk wat precies de behoeften zijn van oudere migranten. Hoe kunnen migrantenouderen met dementie en hun families in Rotterdam op een prettige manier leven? De gemeente hoopt dat het project bijdraagt aan het antwoord op deze vraag.
Voor informatie: mail naar Marina Jonkers
Het project wordt gefinancierd door ZonMw, programma Memorabel met steun in het kader van Deltaplan Dementie van Alzheimer Nederland.
