Voorafgaand aan de lancering van de Leerwerkgemeenschap M4H zaten 100 derdejaarsstudenten van het Instituut voor de Gebouwde Omgeving twee weken lang in een pressure cooker, om vraagstukken op te lossen die spelen rondom de vernieuwing van het Merwe Vierhavengebied in Rotterdam-West. Vanuit verschillende opleidingen binnen het instituut werd multidisciplinair naar concrete oplossingen toegewerkt samen met de ondernemers, het programmabureau M4H van de gemeente Rotterdam en alle andere partijen.
Merwe Vierhavens proeftuin van de toekomst
“We zien de Merwe Vierhavens als een proeftuin van de toekomst. Alle opgaves van de stad Rotterdam komen hier samen: bodemsanering, het verduurzamen van de haven, industrieel erfgoed, sociale vraagstukken. Je kunt hier het hele onderwijs op loslaten,” vertelt Walter de Vries, eén van de betrokkenen vanuit de gemeente, bij een rondleiding over het terrein rond Kunst & Complex op de slotdag van de pressure cooker. “Het terrein ligt nu nog grotendeels braak.”
Rico Zweers (de Mannen van Schuim) kocht eén van de panden op de werf en wil er een café openen. Het pand dateert uit 1910 en herbergde vroeger een fabriek waar gecondenseerde melk werd gemaakt, later stond er een plakbandmachine. In 1985 kwamen er kunstenaarsateliers. “De kunstenaars bepalen het DNA van het gebied”, zegt hij.
“Studenten zitten goed in de materie”
Aan de achterzijde is er een getijdenpark aangelegd waar het water vrijelijk kan stromen. “Dit wordt straks een onderdeel van de stad. De ramen in de fabriek van Kunst & Complex worden straks deuren, zodat je vanaf het terras met de Watertaxi naar het centrum kan reizen.”
Ietsje verderop ligt de voedseltuin, de groenten die er groeien worden gebruikt voor de Rotterdamse voedselbank. Eigenaar Eric Sterk liet de studenten meedenken over hoe de tuin toekomstbestendig gemaakt kan worden. “We hebben mazzel gehad”, zegt hij. “We hadden studenten die ons concept goed doorhadden en goed snapten wat er in dit gebied aan die hand is.”
Juist het feit dat de studenten allemaal een andere achtergrond hebben, draagt daar aan bij. “Je ziet ’t aan de manier waarop ze een ruimte in lopen. De ene student valt andere dingen op dan de ander.” De studenten leverden hem tien ideeën op, waarvan er eéntje nog op de ochtend van de presentatie verzonnen is. “Ze zitten diep op de materie.” Het toeval wil dat eén van de ideeën ook al door het hoofd van Sterk spookte, maar dat het uiteindelijk een student was dat het met succes uitwerkte.
Interdisciplinair werken loont
Het project levert interessante inzichten en resultaten op, omdat de studenten multidisciplinair werken en allemaal een andere achtergrond hebben. Sommige ideeën hebben bijvoorbeeld een uitgebreide financiële onderbouwing. “Dat krijg je als je vastgoedstudenten erbij zet, die denken na over de euro’s”, lacht Gert-Joost Peek, lector gebiedsontwikkeling en transitiemanagement.
Eén groep studenten boog zich over de kwestie rondom deelmobiliteit: hoe maak je dat zo aantrekkelijk mogelijk? Student Joyce vertelt dat ze een enquête hielden onder potentiële bewoners van de wijk. Via een ‘hub’ kunnen de toekomstige bewoners hun auto of fiets parkeren en hun weg vervolgen via deelvervoer. “Geef de grond een dubbele functie, bijvoorbeeld een kroeg, sportschool of supermarkt. Want dat trekt al bezoekers.”
Voor de functionaliteit bevat zo’n hub óók een AH to Go en een pakket- en medicijnpunt. Op de derde en vierde verdieping is er een parkeerplaats voor auto’s voorzien. Joyce: “Dat prikkelt mensen om de auto te laten staan en gebruik te maken van een elektrische scooter of fiets”.
De pressure cooker die op vrijdag 26 april eindigde, is het startschot van de leerwerkgemeenschap M4H. Al tien jaar werken de HR, ondernemers uit het gebied en de gemeente samen, de leerwerkgemeenschap moet die samenwerking intensiever en frequenter maken. Of in de woorden van Katrijn Kliphuis, vanuit de gemeente Rotterdam betrokken bij het project: “De studenten werken hier aan hun eigen toekomst”.
“Dit is exact waar de strategische agenda over gaat!”
Wijnand van den Brink, lid van het college van bestuur van de Hogeschool Rotterdam, loopt in z’n nopjes rond op de afsluitende middag. Het project smaakt wat hem betreft absoluut naar meer. “Ik ben hier een groot voorstander van, ook bij andere opleidingen en disciplines binnen de Hogeschool Rotterdam”, zegt Van den Brink. “Dit is exact waar de strategische agenda over gaat. We willen doorgroeien naar meer van dit soort initiatieven.”
“Ik vind het mooi om te zien dat de studenten er zo intensief mee bezig zijn én dat er mooie, concrete plannen voortkomen uit hun innovatieve ideeën.” In de toekomst hoopt Van den Brink dat de projecten ‘nog multidisciplinairder zijn’ dan dit startschot. “Het gaat nu om studenten die allemaal vanuit verschillende opleidingen binnen het Instituut voor de Gebouwde Omgeving komen. Het idee is dat we dit ook met studenten van andere HR Instituten doen, zoals de Willem de Kooning of studenten met een sociale of economische achtergrond. Dat maakt het nog sterker.”
Meer disciplines welkom!
Op de dag van de lancering waren ook veel docenten en lectoren aanwezig van de andere instituten zoals Creating 010, ISO (sociale opleidingen), RBS (economische opleidingen) en CMI (communicatie, media en informatietechnologie). Daarmee is de eerste stap gezet om het netwerk uit te gaan breiden zodat er vanuit nog meer disciplines naar de opgaven in het gebied gekeken kan worden.
