Eenzaamheid is vooral een gevoel en dus niet makkelijk wetenschappelijk te meten. Daarom werd bij het project ‘Fighting Loneliness’ vooral van elkaar geleerd door best practices uit te wisselen tussen Griekenland, Italië, Zweden, België, Frankrijk en Nederland. Elin Koppelaar (senior onderzoeker bij Kenniscentrum Zorginnovatie) was één van hen.
Eén van de lessen uit deze internationale studie is dat kleine gebaren al het verschil kunnen maken. Dat is bemoedigend, nu persoonlijk bezoek, een knuffel en een hand vasthouden vaak niet mogelijk zijn. Elin: “Concerten buiten op de stoep voor het verzorgingstehuis of krijttekeningen die zichtbaar zijn voor eenzame ouderen, al die simpele dingen kunnen veel betekenen. Zo haalden in Zweden vrijwilligers mensen op voor een koffie-uurtje. Dat gebeurde slechts één keer per maand, maar mensen keken er enorm naar uit.”
Samen eten via FaceTime
Positieve sociale contacten verminderen stress, blijkt uit onderzoek. Maar eenzame mensen die geïsoleerd zijn geraakt, zijn vaak nauwelijks te bereiken. De corona-situatie doet daar nog een schep bovenop. Het is dan nu ook vooral belangrijk dat mensen niet afglijden in die isolatie, zegt Elin. Tijdens de hittegolven van vorige zomers belden vrijwilligers van het project The Social Watch in Marseille iedere dag met mensen die niet in het vizier waren. “Ouderwetse middelen als de telefoon doen het goed. Het helpt ook om brieven te schrijven of een kaartje te sturen.”
Daarnaast vindt Elin videobellen een geweldige extra mogelijkheid. Zoek contact als je je alleen voelt, raadt ze aan. “Als je gaat eten, spreek dan met iemand af om FaceTime aan te zetten. Met de iPad naast je bord kun je toch samen met anderen van de maaltijd genieten, al is het op afstand.”
Tekst gaat onder de foto verder
Elin Koppelaar senior onderzoeker bij Kenniscentrum Zorginnovatie
Online knutselopdracht
Kijk wat mensen zelf kunnen en sluit aan op hun interesses, zo luidt een andere tip uit dit internationale project. Benadruk dus het positieve, richt je niet op de hulpbehoevende kant.
Koningin Elisabeth van Groot-Brittannië zet elke week een knutselopdracht online, weet Elin. “Prachtig, want daar krijgt ze weer reacties op. Nu deed de koningin niet mee met ons project, maar ze geeft wel een mooi voorbeeld hoe ouderen zelf actief kunnen zijn. Als je zelf een bepaalde liefhebberij hebt, kun je dat online delen. Ook met je orgelmuziek kun je via internet contacten leggen.”
Elin ziet ook positieve kanten aan de corona-maatregelen: de verbondenheid groeit. “Mensen die nu thuis zitten, ervaren wat mensen meemaken die altijd aan huis gebonden zijn. We kunnen ons nu meer inleven in wat het voor anderen betekent.”
Bouw vertrouwen op
Juist nu we ons opgesloten voelen, worden we creatief. Als je een nieuw initiatief start om eenzaamheid te bestrijden, doe dat dan vooral samen met andere instanties, benadrukt Elin. “Zoek de samenwerking met de gemeente, een welzijnsorganisatie en vooral ook met de ouderen zelf. Uit onderzoek weten we dat de kans op succes een stuk groter is als alle betrokkenen er vanaf het begin bij betrokken zijn. Neem de tijd, want je moet eerst vertrouwen opbouwen bij mensen die zich eenzaam voelen. Zeg vooral niet te snel dat iets nieuws niet werkt.”
Nog meer tips voor kleine gebaren die het verschil kunnen maken? Op de website van het project staan nog vele andere good practices van de verschillende landen. Het project is gericht op eenzame ouderen, maar is (deels) toepasbaar op iedereen die eenzaam is.
