Het was een mooie wandeling, zo vlak voor de zomervakantie. Toby Witte, inmiddels afgezwaaid als lector Maatschappelijke Zorg, nam Erna Hooghiemstra te voet mee door Rotterdam. Al jaren wonend in Brabant kende ze de Maasstad nog niet heel goed en voor haar nieuwe rol als lector Sociale Innovatie wilde ze alvast zien wat er speelt in de Rotterdamse wijken.
In het Oude Westen stuitten de twee wandelaars direct op een mooi project: Leeszaal Rotterdam West. Erna: “In de tijd dat bibliotheken werden wegbezuinigd, hebben buurtbewoners een eigen lees- en ontmoetingsplek opgezet. Het bleek een succes, want er werden veel sociale contacten opgedaan en voor kinderen werd het vanzelfsprekend dat ze op jonge leeftijd al boeken lezen. De gemeente wilde op een gegeven moment deze plek overnemen, maar dat wilden de buurtbewoners niet. We hebben het zelf opgezet, dus we gaan er ook zelf mee door, was hun credo. Een mooi voorbeeld van buurtkracht.”
(Onderaan dit artikel vind je de video van de wandeling)
Antwoorden
Maar wat maakt zo’n project nu precies tot een succes? Wat is daarvoor nodig? En hoe kun je een dergelijk initiatief ook op een andere plek in de stad beginnen en succesvol laten zijn? Dat zijn precies de vragen waar Erna als lector mee aan het werk gaat. “Sociale Innovatie is een manier van werken waarmee we antwoorden op dergelijke vragen kunnen vinden. Als je die antwoorden hebt, kun je een gemeente laten zien: kijk, dit levert op deze manier succes op. Dan kan het een vast onderdeel worden van het beleid. Nu is het meestal zo dat lokale initiatieven sneuvelen, omdat ze tegen bestaande systemen aanlopen. Ik wil voor elkaar krijgen dat we juist vanuit de behoefte van de mensen in de wijken gaan denken en handelen. En niet vanuit de vaste systemen, waarin in de meeste gevallen niet verder wordt gekeken dan het eigen domein.”
Daar ligt voor de lector van Kenniscentrum Talentontwikkeling de sleutel: over muren heen kijken om samen te werken. “Ik wil wereldjes aan elkaar knopen. Want als in een wijk iets aan de armoede moet worden gedaan, komt daar bijvoorbeeld ook het aspect zorg om de hoek kijken. Alleen door samen te werken kun je echte successen boeken. In het leven lopen zaken als zorg, onderwijs en werk allemaal door elkaar heen, maar professionals zijn vaak gespecialiseerd in slechts een van die onderwerpen. De verbinding tussen dat soort verschillende thema’s moet zorgen voor sociale doorbraken.”
Tussen de mensen
Daarbij moet de rol van sociaal werkers wat Erna betreft veel groter en vooral zichtbaarder worden. “Zij zijn als geen ander in staat om dichtbij mensen te komen en om aan te voelen wat er gaande is in een wijk. Het probleem is dat er zoveel is bezuinigd dat ze vaak vooral ingezet worden voor individuele begeleiding. Terwijl ze juist van meerwaarde zijn als ze in de wijk zijn en tussen de mensen staan.”
Daarom werkt Erna mee aan het opnieuw vormgeven van het curriculum van de opleiding Social Work. “Sociale Innovatie is een nieuwe manier van onderzoeken en tegelijk veranderen, waarbij het veel meer draait om de wensen en gedachten van de mensen waar het uiteindelijk om gaat. Binnen de hogeschool zie ik het gelukkig al hier en daar gebeuren. Bijvoorbeeld tijdens een project over energietransitie in een woonwijk. Dan komen ze erachter dat het heel belangrijk is wat de bewoners daarvan vinden en wat hun wensen op dat gebied zijn. Over vijf jaar weten we niet beter dan dat we elkaar allemaal nodig hebben op deze manier om dingen voor elkaar te krijgen.”