Ik hoorde dat je 13 jaar in Maleisië hebt gewoond en duikinstructeur bent geweest. Dat is wel wat anders dan wat je nu doet. Is dat iets wat nu nog relevant is voor jouw rol bij de hogeschool?
Dat denk ik wel. Wonen in het buitenland maakt je heel bewust waar je vandaan komt en wat je belangrijk vindt. Ik ben in 1998 de liefde van mijn leven gevolgd. We kenden elkaar via internet en ontmoeten elkaar in oktober. Ik was in één keer smoorverliefd. In december werd hem gevraagd of hij managing director wilde worden voor Asia Pacific. Wat doe je dan, als jonge vrouw? Ik had net een appartement op de Kop van Zuid, een goede baan en ik kende hem nog maar drie maanden. En toch ging ik met hem mee.
Ja, je dacht go with the flow?
Ja, eigenlijk wel. Onder de voorwaarde dat ik een functioneel betaalde job zou vinden. En die vond ik. Ik had een baan bij HAY management consultants, een Amerikaans adviesbureau in HRM. Een baan waarmee ik nog nooit zoveel had verdiend én ik me ook nog nooit zo erg had verveeld. Voor een project in Hong Kong moest ik wekelijks op en neer. Dat was bijzonder deprimerend, in een werkcultuur waar lange dagen de norm waren. Voor het volgende project mocht ik kiezen tussen Jakarta of Vietnam, maar ik woonde in Maleisië. In Maleisie ben ik TLC gestart, ofwel The Liaison Combination, met als doel maatschappelijk verantwoord ondernemen te stimuleren in Maleisië. Bedrijven in Maleisië deden aan ‘charity’ en ik vond dat het uit een andere hoek moest komen.
Waarom?
Er zit geen gelijkwaardigheid in. Één partij moet dankjewel zeggen voor de hulp van de andere partij. Eigenlijk is dat absurd, want het levert een breder maatschappelijk voordeel op. Het gaat om het creëren van win-win. En dat lukt ook best, juíst bij grote bedrijven. Met TLC hebben we in 10 jaar tijd prachtige projecten gedaan voor een breed palette aan klanten, van multinationals en de United Nations, van Shell to PriceWaterhouseCoopers. Voor mij is van belang: kunnen we een win-win creëren? Hoe kunnen we de kennis en vaardigheden uit het bedrijfsleven koppelen aan maatschappelijk verantwoorde organisaties of de publieke sector, waar soms weinig middelen zijn? Waar zit de kruisbestuiving daartussen? Toen ik naar Maleisië vertrok, was dat één van de dingen die ik wilde doen. We hebben bijvoorbeeld vanuit TLC voor CityBank een project gedaan om scholieren weerbaarder te maken tegen schulden. Citybank wilde vroeger ingrijpen, maar als bank heb je geen toegang tot het onderwijs. TLC is met de ministeries van de 13 staten van Maleisië in gesprek gegaan voor een programma. We hebben een workshop ontwikkeld, de Citybankers getraind om deze workshop te geven, en de effecten ervan geëvalueerd. Dat kennis delen, vind ik belangrijk. Door mijn achtergrond als psycholoog werd ik in Maleisië benaderd om mee te helpen een master op te zetten voor Managerial Psychology. Dat was een mooie afwisseling. Ik bloei op als ik bezig ben met kennisontwikkeling en kennis kan doorgeven. Daarna ging ik promoveren, over het strategisch inzetten van MvO. Dat was voor veel multinationals een probleem. En de data was natuurlijk voorhanden vanuit TLC, ik had mooie praktijkcases. Maar goed, life happens en door omstandigheden gingen we terug naar Nederland. En begon ik opnieuw.
Goh, wat leuk. Er zit hier dus eigenlijk een echte ondernemer tegenover me.
Nou, ik heb mezelf eigenlijk nooit zo gezien als ondernemer. In de hogeschool is wel veel ruimte voor ondernemen, en ik vind het leuk dingen te initiëren en mensen mee te krijgen. Waar liggen de kansen? Wie moet met wie praten om iets moois te laten ontstaan? Niet met het oog om daar zelf beter van te worden, maar om het grotere geheel beter te maken.
Ik vind het leuk dingen te initiëren en mensen mee te krijgen. Waar liggen de kansen? Wie moet met wie praten om iets moois te laten ontstaan? Niet met het oog om daar zelf beter van te worden, maar om het grotere geheel beter te maken.
Heb je dat altijd al gehad, die entrepeneurial mindset?
Nee, niet zozeer. Ik wilde eigenlijk danseres worden, van mijn 8tste tot mijn 23ste heb ik daar vele uren ingestoken. Maar toen ik op mijn 21ste een enkelblessure kreeg, was de harde realiteit dat dat niet meer ging lukken.
Ja, maar goed, met zo’n ondernemende mindset waren er misschien ook mensen die denken: ik ga keihard dan nu het zakenleven in en voor het grote geld.
Nee, het grote geld interesseert me helemaal niets. En heb ik ook nooit interessant gevonden.
Wat vind je dan wel interessant?
Wat we hier doen. Op de hogeschool. Dat vind ik interessant. Diep in mijn hart wil ik van betekenis zijn. Dat klinkt allemaal heel hoogdravend, maar als ik het tot op het bot afschraap, dan is het zoiets als: als ik niet van betekenis ben, dan ben ik niet waardevol. Van betekenis zijn draagt bij aan een gevoel van eigenwaarde.
Klopt. Maar je kunt natuurlijk zelf kijken hoe groot je kring kan zijn. Waarop je invloed uitoefent.
Exact! In het onderwijs is die kring zoveel groter dan wanneer je als organisatieadviseur of vanuit TLC werkt. Ik werk sinds 2012 met studenten, dus ik heb er veel voorbij zien komen. En je raakt niet iedereen. Maar sommigen staan er open voor en als je dan met passie spreekt over wat je belangrijk vindt, dan plant je een klein zaadje. Een collega roept daar weer wat overheen en dan krijgt dat zaadje water. Dán kan het verder gaan groeien. Dus op die manier heb je in het onderwijs veel meer impact. Want al die jonge mensen gaan ergens aan de slag en die nemen wat hen gevormd heeft bij ons op de hogeschool mee in wat zij gaan doen. Toen ik binnenkwam in 2012 was duurzaamheid een keuzevak. Met de curriculuminnovatie van de RBS (nu de IB opleiding) kreeg duurzaamheid meer aandacht. En later werd het één van de strategische fundamenten van het curriculum. Maar dan nog, je deed het ‘erbij’ of ‘ernaast’. En daar zit wel een groot verschil, het gaat over duurzaam dóen en niet over duurzaam denken of praten. Nu zijn we de stappen aan het maken naar echt duurzaam dóen. Onze studenten en programma’s die we nu hebben, geven vanuit professionele optiek handen en voeten aan die duurzaamheid. Van het geitenwollensokken imago, naar inzien in dat het gewoon slim is om efficiënt met je middelen om te gaan. Of geen rotzooi te gebruiken die het milieu vergiftigt. Nadenken over het afval dat je produceert en wat dat de maatschappij en het bedrijf kost. Dan heb ik het ook over zaken als PFAS, waar ik me ook grote zorgen over maak. Druk het vooral ook in geld uit, zeker als het ertoe leidt dat je daardoor minder of geen gif gebruikt. Onze studenten kunnen op meer concrete wijze met deze casussen aan de slag. En ik zie ook dat ze daaropaan gaan. We ontwikkelen ons nu van een onderwijsinstelling naar een kennisinstelling. Dat vraagt van docenten dat zij en studenten coachen in hun onderwijsprogramma’s, en nadenken over de relevantie van de vraagstukken en hoe dat van betekenis is voor de maatschappelijke opgaven. Wat voor vraagstukken liggen er? Dus nu kan ik in deze rol nog veel meer impact maken. Via docenten en zij op hun beurt een veel grotere groep studenten. Hoe groot kan je impact zijn?!
Mirella heeft een veelzijdig verleden. Als internationale ondernemer, danseres en duikinstructeur. De diepte in en go with the flow.
Als het gaat over duurzaamheid ben je dus een koploper. Maak je je zorgen over het klimaat?
Zeker. Ik vind het soms ook lastig daar een goede balans in te vinden, om zorgen te delen zonder dat het een doemscenario wordt. Om een voorbeeld te geven, ik ben in Maleisië ook duikinstructeur geweest. De onderwaterwereld is zo betoverend mooi. Magisch. Ik was in één keer verkocht. Maar ik heb dus ook met het duiken gezien wat de impact van klimaatverandering is. Coral bleaching. Verlies van biodiversiteit. Je ziet het onder je ogen gebeuren. De koralen waar we ooit doken waren de laatste keer dat we er waren allemaal verwoest!
Wat verdrietig.
Dat klopt. Maar mensen komen niet in beweging als ze denken dat het hopeloos is. Ik geloof ook niet dat alle hoop gevlogen is, maar het is wel heel ingewikkeld. Wat ik belangrijk vind is dat mensen stappen blijven zetten en het grotere geheel voor ogen houden. De kunst is om te blijven kijken naar wat wel gelukt is. En waar de knelpunten liggen. Bijvoorbeeld, primaire grondstoffen zijn nog steeds goedkoper dan secondaire (gerecyclede) grondstoffen omdat de werkelijk kosten afgewenteld worden op de maatschappij. Het helpt wanneer de overheid over de brug komt met maatregelen die inzetten op werkelijke prijzen (true pricing), zodat er materiaal kringlopen ontstaan. Het is nodig dat we de weeffouten in ons systeem aan pakken. Voor het grondstoffentekort ben ik minder huiverig dan voor de grote afvalstromen en de vervuiling van onze planeet. Technologische innovatie gaat snel en voor tekorten worden andere oplossingen gevonden. Het is nog niet té laat. Maar het is urgent dat we vol inzetten op de transitie.
Het is nodig dat we de weeffouten in ons systeem aan pakken. Voor het grondstoffentekort ben ik minder huiverig dan voor de grote afvalstromen en de vervuiling van onze planeet. Het is nog niet té laat. Maar het is urgent dat we vol inzetten op de transitie.
Wil je daar ook een bijdrage aan leveren met het lectoraat?
Mijn passie ligt bij gedragsverandering en duurzaamheid. Dus ik hoop dat ik die beide passies hier op een betekenisvolle manier kan samenbrengen. Ik zoek nog uit hoe. Ik ben nooit zo planmatig bezig en vertrouw erop dat dingen ontstaan. En dat blijkt ook. Zo heb ik voor de kerst geparticipeerd in expertsessies rondom textiel voor de Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur voor het ontwikkelen van een advies rapport met de titel ‘weg met de wegwerpsamenleving, dat op Black Friday verschenen is. Hier bleek een gebrek aan data. Bijvoorbeeld een onderzoek uit 2017 naar de inhoud en bewegingen van 50 kledingkasten vormt dan input voor beleid. Dat is wel bizar! Dus ik dacht, daar moeten we iets mee! Dat gebrek aan goede data kunnen we toch wel nationaal aanvliegen?
Hoppa, meteen maar groot inzetten.
Zeker! Ik ga liever voor groots en meeslepend. Dat is de inzet en dan kijken we hoever we kunnen komen. Voor dit idee ontving ik heel veel enthousiaste reacties. Nu doen niet alleen 10 hogescholen mee, maar ook NewTexEco, een groot consortium van hogescholen en allerlei textielmensen. Ik heb de ambitie om ook mbo’s en de universiteiten aan te haken. Dan hebben we straks een nationale database waar iedereen bij kan. Want transities komen tot stand als iedereen samenwerkt en transparant is.
Transities komen tot stand als iedereen samenwerkt en transparant is.
Hebben we uiteindelijk als wereld of als school geluk gehad met je blessure. Als dansen door was gegaan, had je dan hier gezeten?
Dat weet ik niet. Uiteindelijk ben ik blij dat ik geen danseres ben geworden, want je bent zo afhankelijk van je lichaam. Als ik terugkijk op mijn leven heb ik alles wat ik wilde doen gedaan. Ik heb nergens spijt van. Mijn man hoor ik nu wel ergens zeggen “Nou, Mirella, what’s next?” Want ik ben wel altijd gedreven en bezig met het volgende. Zonder te weten wat dat is en waar dat toe leidt.
En dat blijkt een succesvolle aanpak.
Zeker weten! Ik zou zeggen, haak maar aan.