Een interview met Anne Kooiman, docent Social Work, onderzoeker Kenniscentrum Talentontwikkeling
Beste Anne, waar gaat je experiment over?
"Het heet “Samen Studeren”. Samen met Jimera Koorndijk van het Adviespunt Studerende Statushouders hebben we dit project opgezet. Uit het eerder onderzoek Onnodig Zwaar kwam dat de meeste studerende statushouders het lastig hebben op school, omdat ze het Nederlandse
onderwijssysteem niet kennen, weinig contact met mede medestudenten hebben en de taal vaak nog een struikelblok is. Ze voldoen aan het vereiste taalniveau maar vaktermen zijn vaak onbekend en ook zijn ze niet altijd even vertrouwd met de informele taal die we met elkaar gebruiken. Nu in coronatijd is online studeren voor iedereen lastig. Alle studenten missen binding met school. We hebben een keuzevak georganiseerd waarvoor studerende statushouders én studenten Social Work zich konden
inschrijven. Vandaaruit zijn we digitale ontmoetingen gaan organiseren. Aan de ene kant krijgen de studenten georganiseerde bijeenkomsten aangeboden. Verder hebben we statushouders en studenten Social Work ingedeeld in kleine groepjes waarin ze elkaar tussentijds online ontmoeten en spreken over hun leervragen. Voor Social Work studenten gaat dat bijvoorbeeld over kennis opdoen over vreemde culturen, met leerdoelen als “de social worker informeert zich” en de voor de studerende
statushouders om vragen als “kun je meekijken met deze presentatie” en “ik moet een verslag schrijven maar hoe moet dat”."
"Studerende statushouders zijn heel gemotiveerde studenten die graag hun studie willen halen, maar voor wie het niet altijd even vanzelfsprekend is om mee te doen."
Wat wil je bereiken?
"Sowieso dat studenten zich op onze school welkom en thuis voelen. Dat is juist door online onderwijs lastig. Dat studenten elkaar motiveren om zich verbonden te voelen met de hogeschool en met ons onderwijs. Dat is van belang om studiesucces te halen, maar ook zodat studenten hun netwerk kunnen vergroten. Sociale contacten ook buiten de lessen om, ervaren studenten als een groot gemis. Ook wil ik bereiken dat studerende statushouders gezien worden als wie ze zijn: hele gemotiveerde
studenten die graag hun studie willen halen, maar voor wie het niet altijd even vanzelfsprekend is om mee te doen."
Wat is er al gebeurd?
"We zijn nu vijfmaal met zijn allen bijeen geweest. We hebben kennis gemaakt en groepjes studenten gevormd. In een tweede bijeenkomst hebben de studenten gepresenteerd wat hun individuele dromen en ambities zijn. Het was interessant om te zien dat die grotendeels voor iedereen hetzelfde waren. Het ging om zaken als de opleiding halen, een gezin/familie starten, een huis hebben en gelukkig zijn met vrienden en familie, of om reizen. Verder hebben we een bijeenkomsten gehad waarbij Zeyad, een student die op zijn 14e naar Nederland kwam uit Irak, als rolmodel een soort powertalk gehouden heeft. Dat was inspirerend. En één van de
deelnemende studenten, Kamar, neemt deel aan het Rotterdamse project Chicks in the city. Deelnemers mogen dan een uitzending maken over een onderwerp dat ze belangrijk vinden. Kamar heeft over activisme een uitzending gemaakt. We hebben dat met elkaar bekeken en vervolgens besproken in de groep. Er ontstond een mooi gesprek over demonstreren en de verschillen in vrijheid en rechten in verschillende landen. Onze laatste bijeenkomst heeft Jessica Shinneck een workshop over interculturele communicatie gegeven. Vooraf hadden studenten een communicatief profiel opgesteld. Je kon je eigen communicatiestijl vergelijken met die van anderen en in gesprek over hoe jouw stijl in andere landen ervaren zou worden."
Zijn er al opbrengsten?
"Ik zie de ontmoetingen echt al als opbrengst. Studenten ontmoeten elkaar en nemen dan samen de week door. Er is uitwisseling tussen leefwerelden. Een mooi moment vond ik dat in gesprek over hobby’s een Social Work student zei: “Ik heb vroeger gevolleybald”. Een statushouder reageerde met:
“Ik ook”. De Social Work student was hier verbaasd over, dat “de vluchteling ook gevolleybald heeft”, maar daarna realiseerde de student zich, ja, waarom eigenlijk niet? Die reflectie van de student op die verbazing was een mooi leermoment, ook voor de groep."
Wat heb jij er van geleerd?
"Dat als mensen elkaar ONTMOETEN er mooie dingen gebeuren! Maar dat moet je wel organiseren, want het vindt niet vanzelf plaats. Studenten gaan dat vervolgens zelf doorpakken, maar je moet ze wel even op weg helpen."
Wil je je collega-docenten nog iets meegeven?
"Als er iemand met een vluchtelingenachtergrond in de klas zit, ga dan het gesprek aan om te onderzoeken wat nodig is. Het is niet vanzelfsprekend dat ze het onderwijssysteem kennen of de taal voldoende beheersen. Ze zijn supergemotiveerd om hun studie te halen, ze willen geen uitzondering
zijn en zijn vaak niet gewend om vragen te (mogen) stellen. Kijk wat er op school extra al mogelijk is, zoals ondersteuning op taal en 20 minuten extra tijd bij toetsen. Breng ze ook in contact met adviespunt studerende statushouders."
Reacties van drie studenten uit één van de groepjes:
Sedef, eerstejaarsstudent Social Work:
"Het leek me leuk om samen te werken met studiegenoten met een migratie-achtergrond. Toen ik me hiervoor had opgegeven wist ik totaal niet wat ik moest verwachten en wat het precies was. Wat ik er van heb geleerd is dat het blijkbaar niet altijd vanzelfsprekend is dat alles soepel gaat, omdat je er niet bij stilstaat hoe belangrijk het is om de Nederlandse taal te beheersen. En door samen te werken met mijn studiegenoten die er wel wat meer moeite mee hebben, krijg je dit besef en leer je elkaars achtergronden kennen. Je leert kijken met het perspectief van een persoon die niet
oorspronkelijk uit Nederland komt en je leert het proces van immigratie bekijken vanuit een andere invalshoek. Wat ik graag nog verder zou willen leren is meer de achtergrondverhalen van mijn medestudenten die
hieraan mee doen, omdat ik deze erg interessant vind. Hoe meer je kennis hebt over verschillende soorten mensen en culturen hoe beter het is om een ander persoon te begrijpen. En als je iemand begrijpt, kun je een persoon beter helpen, vind ik."
Jehad, student Watermanagement:
"Mijn verwachtingen waren dat ik hulp krijg met Nederlands, gemotiveerd zou blijven en me sociaal bezig zou houden met studenten die een andere opleiding doen en diverse achtergronden hebben. Mijn motivatie is niet altijd stabiel en kan op ieder moment veranderen, wat een grote invloed kan
hebben op de studie. Dus ontmoeten en hulp krijgen van deze enthousiaste studenten stimuleert mij om door te gaan, ook al voel ik me vaak benauwd door de gehele lockdown."
Cagla, student Social Work:
"Wat fijn dat u mij ervoor kiest! Ik waardeer het enorm! Mijn ervaring met Coaching studerende Statushouders is als volgt: aan het begin wist ik niet wat ik kon verwachten. Ik had me geen beeld kunnen vormen over het
keuzevak. Nadat wij een aantal opdrachten moesten doen samen met het gekoppelde maatje (statushouder) ben ik meer te weten gekomen over het leven als een ‘statushouder’. Het was/is voor mij een hele nieuwe maar ook leerzame ervaring die ik opdoe. Zo heb ik geleerd dat het voor mijn
maatje moeilijk was om deel te nemen aan de Nederlandse maatschappij, dat hij niet altijd de motivatie had om door te zetten en dat hij het heel moeilijk had."