Boeken lezen tegen digitale vluchtigheid

Leerlingen kunnen vaak de schoolboeken niet begrijpen en haken daardoor af, constateerden ze. “Ze hebben geen schrijfvloeiendheid meer, want ze hoeven vaak alleen iets op de open plekken in te vullen”, zegt Erna van Koeven.

Er is in haar ogen te veel gewerkt met simpele teksten, met de nadruk op grammatica en interpunctie. “Met een rijke taalbasis wordt de woordenschat vanzelf beter. Betere taalvaardigheid begint met lezen en voorlezen. Het kan niet anders dan op deze manier.”

Rijke teksten zijn verhalend

Van Koeven en Smits vinden dat leerlingen daarom meer teksten aangeboden moeten krijgen waarin ze zich langer verdiepen. “En dan het liefst een tekst waar je echt wordt meegenomen, niet een opsomming van feiten zonder verbindingswoorden”, zegt Smits.

“Op het oog kunnen die feitelijke teksten eenvoudiger lijken. Maar we kunnen niet zoveel losse feitjes onthouden. Een rijke tekst is verhalend en neemt je mee. Uiteindelijk is zo’n tekst makkelijker te begrijpen en biedt meer kansen tot taalontwikkeling.”

Ga voorlezen uit relatief moeilijke boeken, adviseert Erna van Koeven. Bijvoorbeeld met de nieuwe app Lees, die speciaal ontworpen is voor vmbo-leerlingen en mbo-studenten. Op deze app staan ruim 120 e-books en luisterboeken om lezen bij jongeren te bevorderen.

Ook een thema werkt uitstekend om leerlingen en studenten te stimuleren. Denk bijvoorbeeld aan moed, vriendschap of grenzen. “Gebruik niet een werkblad vol vragen, maar ga in gesprek over een vraag uit een boek. Dat leidt tot rijke taal.”

Te grote sprong

Ga op het vmbo ook actief praten over de inhoud van de tekst, spoorde Van Koeven aan. Behandel daarna pas de hoofdgedachte, de tussenkopjes en de alinea’s. “We gaan meteen naar het metaniveau en slaan daarmee de ervarings- en taalbasis over. Maar voor kinderen uit minder talige gezinnen is die sprong te groot.”