Onze studenten gaan straks aan de slag in een beroepspraktijk met enorm complexe duurzaamheidsopgaven. Hoe bereiden we ze daar op voor? Het Instituut voor de Gebouwde Omgeving ontwikkelt in samenwerking met partners uit de praktijk living labs in de stad: contextrijke en ervaringsgerichte leeromgevingen waarin studenten worden uitgedaagd om duurzame oplossingen te ontwikkelen voor actuele maatschappelijke vraagstukken. In september 2019 is hogeschoolatelier M4H van start gegaan: een samenwerking tussen 5 minoren waarbij ruim 200 studenten werken aan de herontwikkeling van voormalig havengebied M4H. Met uitdagende opgaven, een onderwijsruimte middenin het bruisende gebied en gezamenlijke multidisciplinaire bijeenkomsten, willen betrokken docenten, onderzoekers en opdrachtgevers de studenten stimuleren om oplossingen en aanpakken te ontwikkelen die een bijdrage leveren aan een duurzaam en veerkrachtig M4H.
Om in kaart te brengen hoe onderwijs in dit hogeschoolatelier studenten kan ondersteunen bij de ontwikkeling van op duurzaamheid gerichte vaardigheden, brengt Marlies van der Wee door middel van onderwijskundig ontwerponderzoek in kaart welke pedagogische, didactische en organisatorische aanpakken daarbij een rol spelen. In dit onderzoek worden de ervaringskennis van de betrokken docenten en de inzichten uit bestaande theorie gecombineerd om (nieuwe) onderwijsaanpakken voor het hogeschoolatelier te ontwikkelen, uit te voeren en achteraf systematisch te evalueren. Door deze cyclus meerdere keren te herhalen worden de aanpakken die vanuit de praktijk worden ontwikkeld wetenschappelijk onderbouwd. Zo ontstaat kennis die niet alleen voor de betrokken docenten bruikbaar is maar mogelijk ook voor anderen met vergelijkbare onderwijsvragen.
Een herontwikkelingsopgave zoals die in M4H vraagt naast vakinhoudelijke kennis om vaardigheden zoals multidisciplinair samenwerken, kritische denken, omgaan met complexiteit en toekomstdenken. Studenten van de betrokken minoren werken daarom binnen hun eigen minor weliswaar aan een concreet en aan de minor gerelateerd project maar komen ook regelmatig bij elkaar om ervaring op te doen met de meer overstijgende vaardigheden, tijdens inspiratiesessies met experts en op samenwerking gerichte uitwisseling tussen de minoren. Zo kwamen de studenten van alle minoren op dinsdag 22 september online bij elkaar om in kleine (minor-overstijgende) break-out groepen te verkennen hoe projecten uit de verschillende minoren met elkaar samenhangen en hoe zij door samen te werken de transitie naar een duurzaam, veerkrachtig M4H mede mogelijk kunnen maken.
Dat dit voor studenten en docenten een uitdaging is, bleek tijdens de sessie zelf en in gesprekken achteraf. In een deel van de break-out groepen kwamen studenten juist door de uitwisseling tot nieuwe inzichten, werden plattegronden en plannen van aanpak uitgewisseld en soms zelfs vervolgafspraken gemaakt. In andere break-out groepen vonden studenten het moeilijk om te ontdekken waar de mogelijkheden voor samenwerking lagen, bijvoorbeeld omdat de projecten te verschillend waren of omdat ze niet meteen konden zien hoe ze gebruik zouden kunnen maken van elkaars disciplines.
Inmiddels hebben de minoren van hogeschoolatelier M4H er vier gezamenlijke bijeenkomsten op zitten. Ervaringen van docenten en studenten worden telkens benut om volgende sessies vorm te geven. Eén van de verkregen inzichten is dat de samenwerking tussen studenten van de verschillende minoren baat heeft bij een integrale (minor-overstijgende) opgave. De ambitie van de betrokken minoren is om te verkennen hoe zo’n opgave geformuleerd kan worden en wat dit vraagt van de invulling en uitvoering van het onderwijs. Een spannende klus, die veel van de betrokken deelnemers vraagt en inspeelt op de behoefte aan jonge professionals die in samenwerking met anderen kunnen bijdragen aan de transitie naar een duurzame en veerkrachtige stad!
Het onderzoek van Marlies van der Wee wordt gefinancierd door IGO en Kenniscentrum Duurzame HavenStad. Het vormt de basis van haar promotietraject aan de Wageningen Universiteit. Haar ambitie is om kennis te creëren voor de ontwikkeling van toekomstgericht onderwijs: onderwijs waarin studenten zich ontwikkelen tot competente en flexibele professionals die hun toekomst mede richting kunnen geven door bij te dragen aan de transitie naar een duurzame samenleving.
