De minister heeft met grote belangstelling het rapport in ontvangst genomen: “Het rapport sluit inhoudelijk aan bij de opgaves in de langdurige zorg en heeft veel raakvlakken met hoe ik ernaar kijk. De zorg is bij uitstek waardegedreven, maar om succesvol te innoveren moeten we ook bedrijfsmatig denken. Dat laat dit rapport duidelijk zien. Met het samenbrengen van deze twee terreinen kunnen we met goede, innovatieve oplossingen komen voor de grote opgaves waar we nu in de zorg voor staan."
Arjen van Klink: “Traditioneel kijken we vanuit de zorg naar verpleeg- en ziekenhuizen en vanuit de economie naar het bedrijfsleven. Maar zorginstellingen zijn ook gewoon bedrijven. Er werken heel veel mensen in de zorg en er gaan enorme hoeveelheden middelen in rond. Het is zo langzamerhand de grootste sector van de economie.” Dat blijkt ook uit de cijfers. Momenteel werkt 15% van de werkende Nederlanders in de zorgsector; bij gelijkblijvende stijging van de zorgvraag loopt dat op tot 33% in 2060, waarbij geschat wordt dat Nederland dan 16% tot 20% van het bruto binnenlands product uitgeeft aan zorg. Innovatie is dus broodnodig om ervoor te zorgen dat kwaliteit binnen de zorg behouden blijft.
Balans tussen optimaliseren en veranderen
Het gaat in het rapport om de balans tussen exploitatie (optimaliseren) en exploratie (veranderen). De zorg is traditioneel sterk gericht op exploitatie, maar met oog op de grote opgaven is meer exploratie noodzakelijk. Dat vraagt om anders werken, bij het middenmanagement, maar ook leiderschap en autonomie bij verzorgenden en verpleegkundigen zelf. Om daar te komen, is een cultuuromslag nodig. Mede-auteur Marieke van Osch, van huis uit verpleegkundige en zelf net haar master afgerond aan de HAN Hogeschool: “Het is continu het verhaal over de bühne brengen en een stukje betekenis geven. Ouderenzorg staat enorm onder druk. Hoe zorgen we voor dat urgentiegevoel? Er moet een andere cultuur komen, maar niet alleen binnen die instanties, de hele maatschappij die omslag maken. We hebben iedereen daarvoor nodig.”
Om dat beleidsmatig vorm te geven, is niet eenvoudig. Arjen van Klink: “Op het gebied van technologie kun je nog budgetten beschikbaar stellen, maar dit gaat over de zachte kant. En dat zal vanuit visie en strategie, moeten komen, vanuit bestuurders, maar je hebt er ook onherroepelijk het onderwijs voor nodig. Want dat werkt uiteindelijk door bij de studenten die later in de sector gaan werken”
De belangrijkste aanbeveling van het rapport is om veel meer in te zetten op samen experimenteren, ervaren en leren. Kenniscentrum Business Innovation van Hogeschool Rotterdam is om die reden dan ook van plan om het rapport verder te delen met zorgbestuurders en andere stakeholders en ook binnen het onderwijs (HBO èn MBO) te agenderen.
Het is rapport is een coproductie tussen Consyst, technologie en transitiepartner en Kenniscentrum Business Innovation van Hogeschool Rotterdam.