‘Tot aan het begin van de vorige eeuw gingen de meeste mensen dood aan kortdurende ziektes zoals bijvoorbeeld de griep. Mensen werden destijds minder oud en het kwam veel vaker voor dat in een gezin een vader, moeder of kind overleed. In de afgelopen eeuw zijn er steeds meer methodes gekomen om ziektes te bestrijden en de dood uit te stellen. Ons beeld van de dood is daardoor veranderd; het maakt minder deel uit van ons dagelijks bestaan. Daarmee zijn we ook een beetje verleerd om met de dood om te gaan.
‘Gevolg is dat we niet meer zo goed weten hoe we gesprekken moeten voeren met mensen van wie we weten dat ze bijna doodgaan of met mensen die heel ziek zijn. En hoe ga je met nabestaanden om? Wat zeg je wel en wat zeg je niet? Vroeger waren er rituelen en gewoonten: dan liep iemand drie maanden in het zwart als teken van rouw en kon je iemand daarover aanspreken. Nu heb je geen idee wie in de rouw is.
‘Dit onderwerp intrigeert me. Ik doe daarom al jaren onderzoek op het gebied van sterven. In het begin van mijn loopbaan als wijkverpleegkundige had ik er al mee te maken, daarna specialiseerde ik me in oncologie. Ook hier speelt de dood en angst voor de dood een belangrijke rol. Voor mijn promotie heb ik onderzoek gedaan naar de kwaliteit van sterven in het ziekenhuis, en voor Erasmus MC en de Hogeschool Rotterdam doe ik momenteel onderzoek naar zorg rond het levenseinde.
‘Ik vergeet soms weleens dat praten over de dood nog steeds een taboe is. Ik merk regelmatig dat mensen het onderwerp awkward vinden, terwijl ik denk dat je het er vooral wél over moet hebben. Als er een ding zeker is in het leven, dan is het wel dat we allemaal doodgaan. En om te voorkomen dat er na je dood of in je laatste levensfase dingen gebeuren die je eigenlijk liever niet had gewild, is het goed om die tijdig te bespreken. Ook voor naasten en nabestaanden.
‘Deze zomer ga ik samen met een aantal collega’s van Erasmus MC en de hogeschool naar Lowlands om met jongeren in gesprek te gaan over de dood. Het onderzoek maakt onderdeel uit van het Lowlands Science-programma. Samen met tien andere onderzoeksteams staan we op een speciaal deel van het terrein. Gezien het onderwerp hebben we ons onderzoek ‘De Dooie Hoek’ genoemd. Lowlands is een ontzettend leuke setting want iedereen is ontspannen en relaxed, terwijl ook daar mensen rondlopen bij wie de dood een substantieel onderdeel uitmaakt van hun leven.
Lees het hele interview op de website van Profielen.