Wie vertelt de verhalen?
De twee keynotes van dit jaar, aan het begin en het einde van de dag, gingen over twee aspecten van storytelling: de technologieën die we gebruiken om onszelf verhalen te vertellen en de verhalen die we onszelf vertellen over de technologieën die we gebruiken. Wanneer kunstmatige intelligentie in staat is onze reacties te ‘lezen’ en daarmee op maat ontworpen verhalen te genereren waardoor, we steeds blijven doorklikken (keynote/discussie: William Uricchio, Massachusetts Institute of Technology) en wanneer discussies over privacy en zelfbeschikking worden bepaald door een militaristische terminologie van firewalls, shields en waakhonden (keynote: Denis ‘Jaromil’ Rojo, Dyne.org foundation). Wat blijft er dan nog over van ons mooie streven naar individuele zelfbeschikking en collectieve harmonie?
Wie is eigenaar van de data?
’s Ochtends konden bezoekers meedoen aan een datawandeling door de Rotterdamse openbare ruimte (workshop: Centre for BOLD Cities), waarbij ze door het maken van foto’s, aantekeningen en kaarten zelf zagen hoe IoT-apparaten data verzamelen in de stad. ’s Middags konden ze door het spel Make Me Think! (discussie/workshop: Maaike Harbers, Creating 010 en Bas Krommenhoek, Hogeschool Rotterdam) worden geconfronteerd met de invloed van ‘filterbubbels’ op sociale media, targeted reclame en zelfs het nieuws, en daarmee ook op ons gedrag in de echte wereld.
Wie maakt de keuzes?
Twee ongemakkelijke waarheden (lezing: Florian Cramer, Willem de Kooning Academie) over de zogenaamde ‘singulariteit’: data is nooit ‘neutraal’ want het vereist altijd interpretatie die per definitie partijdig is; en waarom zou de tech-industrie IoT-apparaten nog slimmer blijven maken, als het ook voldoet om de echte wereld dommer te maken? Op een meer optimistische toon (workshop: Jasper Schelling, Instituut voor Communicatie, Media en Informatietechnologie), hoe kunnen we door datagestuurd onderzoek nieuwe methodes ontwikkelen om producten en diensten te ontwerpen?
Wie beheert de algoritmen?
Van zelfrijdende auto’s, bussen en vrachtwagens tot zelfvarende boten en zelfs pizza’s die door drones rechtstreeks op je balkon worden bezorgd (lezing: Alwin Bakker, Future Mobility Network), de toekomst van het vervoer is dichterbij dan wij misschien wel denken. Er zijn ook wat minder vrolijke scenario’s: hoe gemakkelijk is het om vandaag de dag een ’killer-robot’ te bouwen (workshop: Ornella Schavemaker-Piva, Hogeschool Rotterdam) met alleen goedkope, gemakkelijk verkrijgbare elektronica?
Wie bouwt de netwerken?
Naarmate de producten waarmee we ons omringen steeds actievere partners en assistenten worden in ons dagelijks leven (lezing: Elisa Giaccardi en Iskander Smit, TU Delft), rijst de vraag in hoeverre wij ook hierop kunnen rekenen om namens ons taken uit te voeren en keuzes te maken. En naarmate de zorg steeds intensiever gebruik gaat maken van genetwerkte datatechnologieën (discussie: Ron Bormans, Hogeschool Rotterdam), moeten we ons ook afvragen wie de kwaliteit zal waarborgen van processen die van grote invloed zijn op ons individuele en gezamenlijke welzijn.
Can we stay in charge?
We denken zelden na over alle data die door onze huizen stroomt. Tijdens de hackathon van dit jaar (Federico Bonelli, Dyne.org) werkten vier teams van deelnemers aan het ontwerpen van applicaties, gebaseerd op de free and open source software Dowse. Hiermee kunnen gebruikers de gegevens visualiseren, die verzameld worden door de steeds slimmere apparaten en andere IoT-technologieën in hun huizen. En er hiermee dus hopelijk ook wat meer grip op kunnen krijgen.