Van winst naar impact

Accountants willen hun mkb-klanten graag kunnen ondersteunen bij het maken van impact op het gebied van duurzaamheid en de verslaggeving hierover. Dit is maatschappelijk relevant, maar ook noodzakelijk, omdat ook mkb-bedrijven te maken hebben of krijgen met nieuw Europese regelgeving op het terrein van duurzaamheidsverslaggeving: de Corporate Sustainable Reporting Directives, ofwel CSRD. Deze regelgeving is in eerste instantie verplicht voor beursgenoteerde ondernemingen en grote ondernemingen. Maar als mkb-ondernemingen zo’n beursgenoteerde of grote onderneming als klant hebben, zullen ook zij transparantie moeten geven over de duurzaamheid van hun activiteiten.

De volgende onderzoeksvraag staat daarom centraal: Hoe kan de mkb-accountant zijn klanten ondersteunen bij het verzorgen van maatschappelijke verslaggeving als middel om hun impact op het gebied van duurzaamheid te vergroten en zich hierover te verantwoorden?

Het onderzoek wordt uitgevoerd samen met mkb-accountantskantoren en hun mkb-klanten.

Dit onderzoekvoorstel is gebaseerd op ontwerpgericht onderzoek waarbij onderzoekactiviteiten plaatsvinden in een praktijkstroom en een kennisstroom.

In de praktijkstroom voeren we samen met de mkb-accountantskantoren en hun mkb-klanten onderzoek uit naar het verbeteren van de ondersteuning van hun klanten t.a.v. maatschappelijke verslaggeving en integrated thinking. De deelnemende mkb-accountantskantoren hebben hiervoor ieder één mkb-klant ingebracht die hierbij betrokken is. De casuïstiek van deze deelnemende mkb-accountantskantoren wordt individueel onderzocht. De mkb-accountantskantoren en hun klanten worden op maat geholpen.

Parallel aan het praktijkstroomonderzoek loopt het kennisstroomonderzoek. In de kennisstroom ontwikkelen wij openbaar toegankelijke hulpmiddelen die de mkb-accountants helpen om de slagingskans van een duurzame transitie van hun klanten te verhogen. Concreet gaat het hier om (a) een stappenplan (inclusief gespreksprotocol, bepaling materiële thema's, registratie hiervan en opname in een management control systeem om mkb-organisaties belangrijke stappen te laten zetten richting een (meer) duurzame bedrijfsvoering en de verantwoording hierover, (b) massive open online courses (MOOCs) en (c) studiemateriaal voor integratie in (HBO) onderwijsprogramma’s van de opleidingen Accountancy en Finance & control.

De oplossingsrichtingen van het onderzoek worden gevalideerd binnen de praktijk van de deelnemende accountantskantoren en hun klanten.

Vanuit de opleidingen Accountancy en Finance & Control werken diverse studenten mee aan dit onderzoek. Verder zijn docenten van die opleidingen bij het onderzoek betrokken.

Studenten van de minoren Accountant in Business en Risicomanagement en Gedrag werken mee in het onderzoek. In deze programma’s worden ook colleges verzorgd over onderwerpen die voor dit onderzoek van belang zijn, zoals CSRD, integrated thinking, de connectivity matrix en true pricing & costing. Ook is er verbinding tussen dit onderzoek en het semester 6 programma van het thema Betekeniseconomie van Rotterdam Business School.

Kennis uit het onderzoek wordt – indien van toepassing - opgenomen in de curricula van de verschillende opleidingen van Rotterdam Business School.

Het onderwijs kan worden versterkt op de volgende manieren:

• In het onderzoek worden instrumenten ontwikkeld voor het versterken van integrated thinking. De wijze waarop integrated thinking vorm kan krijgen in het mkb is een belangrijk inzicht om in het onderwijs mee te nemen.
• In het onderzoek worden ook instrumenten ontwikkeld voor het sturen en beheersen van maatschappelijke impact. Juist dit soort praktische instrumenten zijn technieken die in het vaardigheidsonderwijs van de financieel-economische opleidingen studenten opleiden in technieken voor de toekomst.
• De uitkomsten van het onderzoek willen we breed delen via een MOOC die openbaar beschikbaar is. Deze uitkomsten zullen ook gedeeld worden in het onderwijs.
• Ten slotte zal voor de accountancy studenten in het bijzonder een aparte module maatschappelijke jaarverslaglegging worden ontwikkeld die ook voor de andere financieel-economische opleidingen kan worden toegepast.

Het onderzoek leidt tot de volgende outputs voor de praktijk:

• Instrumenten ontwikkeld voor het versterken van integrated thinking in het mkb;
• Instrumenten ontwikkeld voor het sturen en beheersen van maatschappelijke impact;
• Tools/stappenplannen op basis waarvan mkb-accountants hun klanten zelf de eerste stappen kunnen laten zetten voor maatschappelijke jaarverslaglegging, waarbij de bovengenoemde instrumenten worden geïncorporeerd.

Uit het onderzoek komen verschillende outputs die leiden tot versterking van het onderwijs. Deze resultaten staan hierboven onder het kopje “onderwijs” beschreven. Denk hierbij aan nieuwe inzichten over de wijze waarop integrated thinking in het mkb vorm kan krijgen, kennis over praktische instrumenten voor het sturen en beheersen van maatschappelijke impact (vaardigheidsonderwijs), MOOCS en een aparte module maatschappelijke jaarverslaglegging.

Over het onderzoek zal worden gepubliceerd (zowel wetenschappelijk als in vakbladen).

Ten slotte komen uit het onderzoek ook aanbevelingen voor verder onderzoek, die onderzoekers in de toekomst kunnen gebruiken om de maatschappelijke verslaglegging in het mkb verder te ontwikkelen.

Het onderzoek wordt uitgevoerd met 13 mkb-accountantskantoren, twee andere hogescholen - NHL Stenden en HAN, 13 mkb-accountantskantoren en de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA) als branche-organisatie.