Bedrijfsovername in balans

Een goed verlopende bedrijfsopvolging is noodzakelijk voor de toekomst en vitaliteit van de agrarische sector. Deze sector is van groot belang voor ons voedselsysteem en de leefbaarheid van stad en ommeland. Wij dragen bij aan de antwoorden op de maatschappelijke vraagstukken die verbonden zijn aan het agrarische bedrijf. Doordat wij ruimte maken voor de nieuwe generatie boeren en tuinders met hun nieuwe inzichten en mogelijkheden voor een duurzaam en toekomstbestendig bedrijf. Het project vraagt om een integrale aanpak om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden: ‘Welke concrete ondersteuning en/of begeleiding hebben agrarische ondernemers en belanghebbenden nodig om vol vertrouwen het proces van bedrijfsovername te doorlopen vanuit het perspectief van op duurzaamheid gerichte transities?’. 

De complexiteit zit in de duur van het bedrijfsovername proces en het aantal betrokkenen met verschillende belangen en inzichten. In het onderzoek richten we ons op bedrijfsoverdragers, bedrijfsovernemers, partners en niet overnemende familie en alle indirect betrokken zoals erfbetreders, adviseurs, leveranciers en financierende partijen. Integraal worden 5 inhoudelijke thema’s samengebracht: verdienmodellen, sociaal-emotionele aspecten, competenties en vaardigheden, financieel traject en kennis over en handelingsperspectieven voor de maatschappelijke context. De tools, instrumentaria en methodieken worden integraal en met inzet van Systemisch Co-design getest, gevalideerd, vastgelegd en gepubliceerd om daarmee bij te dragen aan nieuwe kennis, actualisatie van het onderwijs en doorwerking in de praktijk. 

De resultaten van het project dragen op verschillende manieren bij aan de onderwijspraktijk; 

• De verkregen inzichten kunnen worden vertaald naar handelingsperspectieven voor bedrijfsovernames en daarmee input leveren aan een (nieuwe) generatie stakeholders in het agrarische bedrijf. 

• Het begrip vertrouwen wordt verwerkt in een tool, op deze manier kan het bespreekbaar worden gemaakt en tegelijkertijd ook inzichtelijk. Na afsluiting van het project blijft de tool beschikbaar voor de onderwijsinstellingen en kan het in de lessen over bedrijfsovername worden benut. Op deze manier blijft het project invloed hebben op potentiële studenten en de beroepspraktijk. 

• Potentiële bedrijfsovernemers zitten nu in de collegebanken. Deze huidige studenten worden in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan het drijfverenonderzoek en m.b.v. de verkregen informatie competenties en vaardigheden te ontwikkelen.  

• Tevens wordt de verkregen kennis vertaald naar leermaterialen en vinden de betrokken hogescholen een vaste plaats in het curriculum. Naast regulier onderwijs worden de materialen beschikbaar gesteld voor leven-lang-ontwikkelen. 

• Samen met studenten uit diverse studies zal het onderwijs worden betrokken bij een gedeelte van de uitvoering. De studenten zullen een workshop deels faciliteren en zich zo verdiepen op het onderwerp. 

• Hbo en mbo studenten worden actief betrekken als onderdeel van hun afstudeertraject, in een onderzoekende of deelnemende rol. De gezamenlijke afstudeerrapporten vormen de basis van een publicatie in journal en hbo speciaal voor studenten. 

• hbo en mbo studenten worden actief betrekken als onderdeel van hun afstudeertraject, in hun rol als potentiële bedrijfsovernames om samen met hun het co-design canvas en het empathisch vormingskompas aan te passen als relevante tools aan de context van agrarische bedrijfsovernam.

• Toolbox, bruikbaar voor alle stakeholders, zowel voor onderwijs als ook voor Leven-langontwikkelen (cursus & training).

Het resultaat van het onderzoeksproject is een toolbox voor een integraal handelingsplan met gevalideerde aanpakken, instrumentaria en methodieken die bij een juiste inzet en begeleiding leiden tot een duurzame bedrijfsovername in de agrarische sector. Deze toolbox wordt ook na het project duurzaam doorontwikkeld voor onderwijs, gebruik in het werkveld en door het Kenniscentrum Bedrijfsovername i.o.. 

Het project ‘Bedrijfsovername in Balans’ wordt uitgevoerd met inzet van de innovatieve slagkracht en onderzoekscapaciteit van acht transdisciplinair samenwerkende hogescholen, het cluster van ervaringsdeskundige mkb-bedrijven, brancheorganisaties en de materiedeskundige klankbordgroep. Hogeschool Inholland is penvoerder in dit project. 

• Hogeschool InHolland
• HAN UAS 
• HAS Green Academy
• Hogeschool Utrecht