Open Design is een voor de WdkA ontwikkeld onderwijsprogramma gericht op het actuele discours over open en participatory design. De ontwikkeling van het programma gebeurt in samenwerking met projectpartners Waag Society en Creative Commons nl. De kernvraag in dit onderwijsprogramma is: wat betekent Open Design voor ontwerpers die als ‘auteur’ worden opgeleid aan een kunstacademie? De focus van Open Design is een participerende ontwerphouding, die de gebruiker uitdaagt tot participatie en uiteindelijk modificatie van het ontwerp. De traditionele rol van de designer verandert in dit proces: van een ontwerper/ maker van voltooide producten tot een designer van participatieve processen. Open Design beschouwt design als een dynamisch proces waarbij gedeeld auteurschap centraal staat. De opkomst van Fablabs heeft bijgedragen aan deze ‘democratisering’ van design en productie. Het programma vindt dan ook plaats in verschillende Fablabs: Stadslab Rotterdam (van hr) en Fablab Amsterdam.
De genoemde ontwikkelingen hebben vragen opgeroepen voor kunstenaars en ontwerpers: hoe definieer je auteurschap in deze nieuwe context? Of, meer concreet, hoe ontwerp je een open of participatieve vorm/werk/systeem? Centraal staan het werken met Fablab technologie, de identificatie van nieuwe designparameters, de exploratie van participatieve ontwerpmethoden en de positionering ten opzichte van Open Design (ontwerp attitude).
Binnen het programma Open Design zijn drie vormen van onderwijsmodules ontwikkeld: keuzemodules, een minorprogramma en een uitwisselingsprogramma.
- Keuzemodules
De keuzemodule Open Design stond in 2012 twee keer op het programma: in maart en in september. Zowel 3e als 2e jaar studenten namen hieraan deel. Het betrof een groep internationale (exchange) studenten en studenten van verschillende vakstudies (grafisch ontwerpen, productdesign, ruimtelijk ontwerpen, lifestyle design). Het programma vond plaats in het Stadslab Rotterdam en Fablab Amsterdam. De opdracht van de keuzemodule was: hack een bestaand ontwerp. - Minorprogramma
Een programma waarin waarin verschillende aspecten (artistiek, economisch, juridisch) van Open Design aan de orde komen. Docenten zijn internationale experts op het gebied van Open Design (Waag Society) en op juridisch/economisch gebied (Creative Commons). De minor Open Design wordt onderdeel van het nieuwe domein ‘Open Source’ in de WdkA. Dit programma zal in september 2013 van start gaan. In dit kader zullen tevens meerdere keuzemodules worden ontwikkeld. - Exchange programma / interculturele uitwisseling
Het doel van dit programma is het onderzoek naar nieuwe participerende strategieën door middel van interculturele uitwisseling. Het begrip ‘interactief design’ staat centraal; studenten hacken en modificeren werk van eerdere workshopdeelnemers (‘designers as users’). Het eerste programma vindt plaats in samenwerking met de Tongji universiteit, Shanghai, in oktober-november 2012. Een tweede workshop in samenwerking met ISI (Institut Seni Rupa Indonesia), Yogyakarta en Honfablab is in voorbereiding en is vooralsnog gepland in het voorjaar van 2013.
Resultaten
Volgens de Open Design-benadering documenteren en publiceren (online) de studenten alle stappen in het ontwerpproces, met als doel hun kennis en ontwerp te delen. De uiteindelijke resultaten zullen te zien zijn op sites als thingiverse.com en unlimited design context. Daarmee zullen de studenten onderdeel vormen van een internationale ‘makers community’.