Sturingsdrift en welzijn: sociaal (tegen)werk in Nieuw Rotterdam

Rotterdam is een stad van contrasten en dubbele werkelijkheden. De imponerende skyline – Manhattan aan de Maas - en andere toeristische bezienswaardigheden en culturele activiteiten sieren de wereldhavenstad. Veel is te danken aan wat vanaf 1987 - de tweede wederopbouw van de stad – is gaan heten Nieuw Rotterdam met als doel af te komen van het negatieve imago van rauwe en arme arbeidersstad. Rotterdam moet aantrekkelijk zijn voor vestiging van de midden- en hogere inkomensklassen. Ondanks alle inspanningen smeult er onderhuids een veenbrand die zich hardnekkig blijft manifesteren op sociaal-maatschappelijk terrein. Wie enig historisch besef heeft, weet dat veel sociale problemen al tientallen jaren dooretteren. Het lijkt alsof de inspanningen van onder andere het sociaal werk tevergeefs zijn geweest en weinig duurzame effecten hebben gesorteerd, dus weinig hebben bijgedragen aan het oplossen van knellende samenlevingsproblemen in Rotterdam. Is dit zo? Zou de oorzaak bijvoorbeeld niet kunnen liggen in de verzakelijking (marktwerking, bedrijfsmatige aanpak, sturing op output) van het sociaal werk en de daaraan ten grondslag liggende beleidsvisies en -ambities en vooral de sturingsdrift van het gemeentebestuur Rotterdam ten aanzien van het sociaal-maatschappelijke domein? In dit afscheidsessay gaat lector Toby Witte op kritische wijze in op de sturing van het welzijnsdomein door de gemeente Rotterdam, vanaf de start van Nieuw Rotterdam rond 1987 tot heden, en stilstaan bij de pogingen tot sturing op burgerzin (burgerschap) en sociale participatie (activering), de beleidssturing en beheersing c.q. inkapseling van het uitvoerend sociaal werk.