Toetsing als kans voor leren

Leerlingen brengen tijdens hun middelbare schooltijd vele uren door met hun medeleerlingen en leraren. Zij ontwikkelen zich tijdens deze periode tot jongvolwassenen, die klaar zijn voor een volgende stap in hun (school)loopbaan. In het onderwijs speelt toetsing voor leraren en leerlingen sinds jaar en dag een belangrijke en sturende rol. Toetsing geeft leerlingen en ouders inzicht in de voortgang van het leerproces, maar is voor scholen ook een middel om de kwaliteit van het onderwijs te bewaken. Negatieve toetservaringen kunnen echter leiden tot een gebrek aan motivatie, zelfvertrouwen en zin in leren. In 2018 constateerde de Onderwijsraad bovendien een disbalans in de huidige toets- en examenpraktijk tussen het toetsen van het leren en het toetsen voor het leren. Om tot een evenwichtige balans te komen tussen onderwijzen, leren en toetsen, uiten scholen steeds meer hun behoefte aan kennis over de vormende en lerende functie van toetsing – het formatief evalueren. Ook stellen zij de vraag hoe formatief evalueren zich verhoudt tot beslissingen over overgang en diplomering. De informatie en kennis over formatief evalueren is inmiddels echter zo overweldigend, dat het voor leraren lastig is de essentie te doorzien en (als team) de juiste eerste stap te zetten. Het doel van dit thematisch overzicht is (teams van) leraren handvatten te bieden bij de implementatie van formatief evalueren. Voor dit doel is beschikbare en recente kennis gebundeld en focus aangebracht. Belangrijkste conclusies zijn dat formatief evalueren over succeservaringen voor alle leerlingen gaat, het niet kan zonder effectieve didactiek en een visie op leren voorwaardelijk is.