De centrale rol van taal bij het leren en bij de professionele ontwikkeling van studenten vraagt om aandacht voor taal als integraal onderdeel van het curriculum (zie kennisbasis Taalbewust hoger onderwijs). Opbrengsten van empirisch onderwijsonderzoek naar vormen en opbrengsten van taal-en-vakintegratie bereiken echter lang niet altijd de onderwijspraktijk.
Om onderwijsinitiatieven op dit terrein binnen onze hogeschool op gefundeerde wijze te kunnen ondersteunen en voeden, is het belangrijk om zicht te hebben op wat er uit empirisch onderzoek bekend is. Het lectoraat Taalbewust hoger onderwijs voerde daarom deze scoping review uit. Met de resultaten willen we bijdragen aan de bewustwording en professionalisering van docenten en andere onderwijsprofessionals op het gebied van taal-en-vakintegratie. De bevindingen delen we daarom graag met onderwijsadviseurs en met docenten en opleidingsteams die hun onderwijs(programma's) taalbewust vorm willen geven.
Over het project
Belangrijkste bevindingen in een notendop
De meeste studies rapporteren positieve effecten van taal-en-vakintegratie op zowel de taalontwikkeling van studenten als op hun vakinhoudelijke kennisontwikkeling. Een belangrijke bevinding is ook dat de gebruikte onderzoeksmethoden, evenals de contexten waarin de verschillende studies zijn uitgevoerd, sterk variëren. Ook vonden we maar een beperkt aantal studies dat is gebaseerd op gecontroleerd empirisch onderzoek. Dat maakt het lastig om algemeen geldige conclusies te trekken op basis van het beschikbare onderzoek naar taal-en-vakintegratie in het hoger onderwijs.
Wat hebben docenten(teams) aan deze bevindingen?
Belangrijkste implicaties voor de onderwijspraktijk
1. Ondanks bovengenoemde beperkingen concluderen we, mede gesteund door indirect bewijs uit onderzoek in aanverwante gebieden, dat:
- taal-en-vakintegratie zinvol is: de verbinding van taal met vakinhoud kan bijdragen aan zowel de ontwikkeling van taalvaardigheid als aan vakinhoudelijke kennis van studenten, mits het onderwijs doordacht wordt vormgegeven (zie hierna).
2. Professionele ontwikkeling van docenten:
- Om taalgerelateerde taken effectief te integreren in het vakonderwijs is het van belang dat docenten gestimuleerd worden om hun taalbewustzijn en taaldidactisch handelingsrepertoire te ontwikkelen. Denk aan de ontwikkeling van inzicht in domeinspecifieke kenmerken van de taal van de opleiding en het beroep, en van vaardigheden om taal en vakinhoud doelgericht te integreren in het onderwijs.
3. Samenwerking tussen vakdocenten, taaldocenten en onderzoekers:
- Samenwerking tussen vak- en taaldocenten en tussen docenten en onderzoekers is essentieel om de onderwijskwaliteit te verbeteren; om de effectiviteit van taal-en-vakgintegratie beter te kunnen onderzoeken en om interventies op dit terrein onderbouwd vorm te geven.
Deze implicaties benadrukken de noodzaak van docententraining en van samenwerking, en van robuuste onderzoeksontwerpen, om de effectiviteit van geïntegreerde taal-en-vakinterventies in het hoger onderwijs te verbeteren en te onderzoeken.
Klik hier voor een uitgebreidere (Nederlandstalige) samenvatting van deze scoping review. Een Engelstalige rapportage is ingediend bij een internationaal wetenschappelijk tijdschrift. Ook werken we aan een Nederlandstalig artikel (informatie volgt).
Ondersteuning nodig? Kijk hier voor een overzicht van de mogelijkheden.
Uitgebreide samenvatting
Projectfeiten
|
|
|
 Lectoraat Taalbewust hoger onderwijs |
 Optimalisering Leerprocessen |
“Taal- en vakkennis gaan hand in hand. Het is daarom belangrijk dat binnen het beroepsonderwijs bewust aandacht besteed wordt aan de ‘talige’ aspecten ervan. Met deze literatuurstudie halen we boven wat daar al over bekend is.”
Verder werkten mee:
- Mirjam de Bruijne (Master Taalbewust Leren en Kenniscentrum Talentontwikkeling), Mariëlle Laan (Pabo), Judith van den Boogert (Pabo): screenen van de abstracts en het coderen van de Engelstalige artikelen.
- Kim van Haperen (Taal en Toelating) en Kirsten van den Heuij (Logopedie): screening en codering van de Engelstalige artikelen, plus de Nederlandse/Vlaamse search.
- Janneke Staaks (informatiespecialist Universiteit van Amsterdam): ondersteuning bij het opstellen van de search string.