Mensen met dementie hebben ondersteuning en zorg nodig, evenals hun naasten, die mantelzorg verlenen. Psychosociale interventies gericht op zowel de persoon met dementie als de mantelzorger zijn hierin belangrijk. Een aantal activerende, effectieve interventies houden ouderen met dementie actief en ondersteunen tegelijkertijd mantelzorgers in het omgaan met verminderde mogelijkheden en gedragsproblemen. Het gaat om
- Ergotherapie voor thuiswonende mensen met dementie en de mantelzorger, waarin zelfstandigheid in dagelijkse bezigheden geoefend wordt (Graff et al., 2006 , 2007, 2008). De interventie vergroot de zelfstandigheid van de ouderen met dementie, vermindert het aantal uren zorg door de mantelzorger en vergroot hun gevoel van competentie. De kwaliteit van leven van beiden neemt toe en depressie vermindert.
- Samen bewegen en bewegingsoefeningen doen met mantelzorgondersteuning (Teri et al., 1997; Teri et al., 2003, Prick et al., 2011). Deze interventie verbetert de lichamelijke en geestelijke fitheid, en vermindert depressie bij beiden.
- Plezierige bezigheden op een aangepaste manier leren uitvoeren (Verkaik et al., 2005, 2009; Gitlin et al., 2008). Deze interventie biedt ontspanning en vermindert de depressie bij de mantelzorger en de cliënt. Hoewel in wetenschappelijk onderzoek de werkzaamheid is aangetoond voor deze interventies, worden ze nog niet standaard aangeboden. De interventies richten zich ieder op een ander activiteitengebied: zelfredzaamheid, bewegen en ontspanning. Gerichte verwijzing kan bijdragen aan een betere ondersteuning op maat en voldoen aan de gevarieerde behoeften van mensen met dementie en mantelzorgers (Smits et al., 2007). De effectiviteit van de interventies wordt daarmee mogelijk nog vergroot.
Het doel van het onderzoek is het ontwikkelen van indicatiecriteria voor de drie activerende interventies zodat het meest passende zorgaanbod gegeven kan worden op het juiste moment aan de persoon met dementie en de mantelzorger, en deze criteria in een bruikbaar instrument voor verwijzers verwerken.
In een kwalitatieve studie met interviews met mensen met dementie, de mantelzorger en de behandelaar die hebben deelgenomen aan één van de activerende interventies, zijn factoren voor aansluiting onderzocht. Deze leiden tot kenmerken, behoeften en voorkeuren van cliëntparen die van belang zijn voor indicatie voor de verschillende interventies. Deze indicatiecriteria worden voorgelegd aan een expertpanel om de inhoudsvaliditeit te toetsen. daarnaast worden de indicatiecriteria op toepasbaarheid onderzocht in een praktijksituatie.
Promotor
- Prof. dr. Anne Margriet Pot, Hoogleraar ouderenpsychologie, Vrije Universiteit, WHO Geneve, Program on Aging, Dementia and Long-term care.
Copromotoren
- Dr. Jacomine de Lange, Lector Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam
- Dr. Eva van der Ploeg, Assistant Professor, afdeling Public Health & Huisartsgeneeskunde, LUmc