Het 'Butterfly' Effect van Zelfcompassie

Voor dit project zal een bestaande interventie ‘Compassie als sleutel tot geluk, voorbij stress en zelfkritiek’ (Hulsbergen & Bohlmeijer, 2015) aangepast worden tot een online interventie voor vrijwilligers van Sensoor. Sensoor is een landelijk opererende hulpverlenende organisatie die een voorportaal naar en vangnet rond professionele zorg vormt. Bij Sensoor bieden ruim negenhonderd getrainde vrijwilligers ondersteuning aan mensen door het voeren van gesprekken (Sensoor, 2015). Sensoor biedt anonieme hulp op afstand aan per telefoon, chat en e-mail en is de grootste informele zorgverlener van Nederland.

De vrijwilligers van Sensoor bieden minimaal één dagdeel per week hulp op afstand en lopen mede vanwege de gevraagde wekelijkse inspanningen risico op compassiemoeheid en verminderde veerkracht door stress. Hieraan liggen verschillende oorzaken ten grondslag (Neff, 2003):

1. Het gevoel het nooit goed genoeg te doen: zelfkritiek gericht op het verbeteren van zichzelf als hulpverlener in plaats van te erkennen dat men sommige eigenschappen niet veranderen kan;
2. Sociale isolatie door angst dat anderen vinden dat de hulpverlener het werk niet goed aankan en daarom de moeilijke gesprekken niet wil delen met collega’s;
3. Een disbalans tussen empathie en compassie voor anderen en zelfcompassie; er ontbreekt goede zelfzorg en liefdevolle vriendelijkheid voor zichzelf en men is zich niet bewust deze gevoelens;
4. Het gevaar van overidentificatie: het identificeren van de problemen van de hulpvrager met eigen problemen. Het gevaar van compassiemoeheid is dat aandacht en concentratie en effectieve communicatie van de hulpverleners afneemt en de besluitvaardigheid tijdens de hulpverlening negatief wordt beïnvloed (Raab, 2014). Deze problemen vormen een directe bedreiging voor de kwaliteit en de continuïteit van de hulpverlening door Sensoor.

Het ‘butterfly effect’ van zelfcompassie

Een veelbelovend positief psychologisch thema om bovenstaande problemen preventief te kunnen aanpakken is compassie. Compassie is het vermogen om zich betrokken te voelen bij pijn en lijden, zowel van onszelf als van anderen. Het gaat gepaard met de wens en motivatie pijn en lijden te verlichten (Van den Brink & Koster, 2013).

Het butterfly effect is een theorie die veronderstelt dat de verandering van een enkele gebeurtenis grote gevolgen kan hebben. Dit onderzoek wil aantonen dat zelfcompassie bij informele zorgverleners van Sensoor leidt tot meer compassie naar de hulpvragers van Sensoor, het ‘Butterfly effect’ van zelfcompassie.

De centrale hypothese van dit promotieonderzoek is dat het beoefenen van zelfcompassie door informele hulpverleners van Sensoor - met behulp van de eHealth-training ‘Compassie als sleutel tot geluk online’ - leidt tot meer veerkracht en minder compassiemoeheid bij de hulpverleners. Daarnaast leidt het tot het toe kunnen passen van meer compassie in directe contacten met hulpvragers, hetgeen de tevredenheid van hulpvragers met de hulpverlening van Sensoor vergroot.