Ga terug naar: Hoofdstukken overzicht - Onderwerpen Hoofdstuk 3: Signaleren
Er zijn verschillende instrumenten beschikbaar die helpen bij het herkennen van signalen van dementie zoals websites van Alzheimer Nederland of Zorgvoorbeter. Er zijn ook verschillende signalenkaarten met een overzicht van de belangrijkste signalen van dementie. De meeste signalenkaarten hebben betrekking op mensen die in Nederland zijn geboren. De signalen zijn niet altijd goed herkenbaar voor oudere migranten omdat ze oppervlakkig zijn beschreven. Dat maakt het lastig om een concrete voorstelling te maken van hoe zij zich voordoen in de dagelijkse praktijk. Ook sluiten de signalen niet altijd aan bij de dagelijkse activiteiten en leefgewoonten van oudere migranten. Voorbeelden zijn activiteiten als 'de krant niet meer kunnen lezen' en 'verjaardagen vergeten of moeite hebben met een verjaardagsvisite organiseren' (Signaleringskaartje dementie - Van Kleef Instituut) Bekijk voor meer informatie het Signaleringskaartje Dementie van Van Kleef Instituut en de Signaallijst Dementie Zorg voor Veilig van Zorgvoorbeter.
In het project ‘Oudere migranten met vergeetachtigheid of dementie en hun familie’ is om die reden een signalenkaart gemaakt. De signalen van dementie zijn toegesneden op de dagelijkse leefsituatie van oudere migranten. Er staan signalen in beschreven die naar voren zijn gekomen in de interviews met mantelzorgers en uit praktijkervaringen van de professionals. De signalen zijn gedetailleerde beschrijvingen van dagelijkse bezigheden en situaties die herkenbaar zijn voor oudere migranten. De signalen zijn onderverdeeld in categorieën wat ook helpt om een patroon te herkennen. De signalen zijn in toegankelijk Nederlands geschreven en icoontjes vergroten de herkenbaarheid. Ook is op de signalenkaart vermeld dat het moet gaan om meerdere signalen die vaker en gelijktijdig voorkomen en waar signaleerders terecht kunnen voor vragen en hulp.
De signalenkaart is een handreiking voor oudere migranten, hun naasten, professionals en andere signaleerders om signalen te herkennen. Tevens is de signalenkaart hulpmiddel voor bewustwording van dementie. Daarnaast kan het gebruikt worden door professionals en oudere migranten en hun naasten om met elkaar in gesprek te gaan over signalen van dementie.
De signalenkaart richt zich in het bijzonder op oudere migranten met signalen van dementie maar kan zeker ook bruikbaar zijn voor ouderen met signalen van dementie zonder migratieachtergrond. Veel beschrijvingen zullen ook in hun thuissituatie herkenbaar zijn.
Uit het project
De signalenkaart ‘Hoe herken ik vergeetachtigheid of dementie bij (oudere) migranten?’ is aanvankelijk ontwikkeld voor de projectwijken Feijenoord en Delfshaven in Rotterdam. Op de signalenkaart zijn contactgegevens van een opvang- en adviespunt vermeld van een kernteam ‘migrantenouderen en dementie’ met professionals uit zorg en welzijn. Daar kunnen mantelzorgers, buurtbewoners en professionals terecht als zij signalen herkennen en vragen en zorgen hebben over migrantenouderen met vergeetachtigheid of dementie. Oudere migranten en naasten worden ook verwezen naar de huisarts. De signalenkaart is digitaal beschikbaar maar er is ook een folderversie die kan worden geprint. Daarnaast is er ook een landelijke versie gemaakt omdat ook buiten de projectwijken er behoefte bleek aan de signalenkaart.
Voor de signalenkaart zijn signalen gebruikt die naar voren kwamen in interviews met mantelzorgers en in de bijeenkomsten met professionals. Het ging specifiek om beschrijvingen van situaties waarvan zij merkten dat er iets mis was met het geheugen en gedrag van de oudere migrant. Er is een inventarisatie gemaakt van signalen die vaker werden genoemd. Deze zijn geplaatst in verschillende categorieën. De kernteams met professionals en een klankbordgroep met ervaringsdeskundigen hebben de signalenkaart goedgekeurd op relevantie, herkenbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid.
Doordat de signalen zijn verkregen uit de interviews met mantelzorgers en uit praktijkervaringen van professionals zijn zij representatief voor het dagelijks leven van oudere migranten en daardoor herkenbaar voor mantelzorgers en hun naaste omgeving.
'Ik vind hem (de signalenkaart) ook heel prettig, want toen ik met mijn vader naar de geriater ging, toen hadden we ook zo’n soortgelijke signalenkaart, maar die was totaal niet van toepassing op migranten. Daar stonden dingen als: ‘U leest veel minder de krant’ of ‘U speelt veel minder spelletjes’. Dus ik was zo blij om deze signalenkaart te zien, deze moet echt naar alle geriaters en ook huisartsen. Daar is zo’n signalenkaart echt heel handig voor.'
(Ervaringsdeskundige klankbordgroep)
Ga terug naar: Hoofdstukken overzicht - Onderwerpen Hoofdstuk 3: Signaleren