Universal Design for Learning

Elke collegezaal in het hoger beroepsonderwijs bevat een breed scala aan studenten. Deze studenten hebben allemaal een andere (culturele) achtergrond, andere capaciteiten of hebben een functiebeperking. Maar hoe ontwerp je het onderwijs zodanig dat je tegemoet komt aan deze diversiteit? Het onderwijsraamwerk van Universal Design for Learning (UDL) vormt hiervoor de ruggengraat. UDL gaat uit van het principe dat studiebelemmeringen worden weggenomen door tijdens de ontwikkeling van het onderwijs rekening te houden met de verschillende leerbehoeften, mogelijkheden en talenten van studenten. Het onderwijsraamwerk kan worden toegepast op cursusniveau maar ook voor de opbouw van een curriculum.

Daarbij komt het dilemma voor de kwaliteitsborging van toetsen aan de orde. Het borgen van toetsen en bewaking van het eindniveau is immers de afgelopen jaren een belangrijk thema in het hoger beroepsonderwijs geworden. Dit is mede geïnitieerd door vernieuwde accreditatievereisten en door wetgeving. De vraag kan dan worden gesteld of een diversiteit aan toetsen mogelijk is om te kunnen voldoen aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een graad. 

UDL heeft als visie dat docenten kunnen inspelen op diversiteit in de colleges door gebruik te maken van verschillende werkvormen. Echter is de vraag of er ook verschillende toetsvormen aanwezig kunnen zijn voor het behalen van de gestelde competenties en eindkwalificaties, in het kader van borging. Binnen dit project is daarom de nadruk gelegd op toetsing in het hoger beroepsonderwijs.

Dit project is een eerste verkenning naar de verbintenissen tussen UDL, diversiteit en disability studies geweest. Om de vraag te beantwoorden, is er kwalitatief onderzoek verricht bij diverse organisaties. Ook de opleidingen van Hogeschool Rotterdam werden bevraagd. Een eerste verkenning is ook gedaan bij Saxion, opleiding Social Work.

Hoe ontwerp je het onderwijs zodanig dat je tegemoet komt aan diversiteit? Het onderwijsraamwerk van UDL vormt hiervoor de ruggengraat. Dit raamwerk kan worden toegepast op cursusniveau maar ook voor de opbouw van een curriculum. Echter, het dilemma van kwaliteitsborging van toetsing komt hierbij aan de orde. Het borgen van de toetskwaliteit en de bewaking van het eindniveau is de afgelopen jaren een van de belangrijkste thema’s geworden in het hoger beroepsonderwijs. Dit onderzoek heeft antwoorden opgeleverd op de vraag of een diversiteit aan toetsen en toetsvormen mogelijk is om te kunnen voldoen aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een graad. Het onderzoek is in verschillende fasen uitgevoerd.

De eerste fase is uitgevoerd bij Hogeschool Saxion, opleiding Social Work (januari/februari 2016). Deze opleiding had meer dan een jaar ervaring met het opleiden volgens het UDL-concept. Het onderzoek is uitgevoerd op drie groepen:

• Een groep van 20 studenten, vanuit deze groep 10 studenten met een beperking (bijvoorbeeld dyslectici) en 10 studenten zonder beperking
• Docenten (examinatoren)
• Examencommissie/Toetscommissie

De tweede fase van het onderzoek is uitgevoerd bij Hogeschool Rotterdam, Instituut voor Sociale Opleidingen, Opleiding Social Work. Deze opleiding is gestart in september 2016 en is vormgegeven door het UDL-concept.