Economische groei wordt altijd als positief nieuws gebracht. Maar de gevolgen van groei zijn groot, vooral ecologisch gezien; we putten de aarde steeds meer uit. Om het leefbaar te houden is een van de perspectieven dat de economische groei terug wordt gebracht naar 0 procent. En dat kan, volgens Remko van der Pluijm en Felix van Hoften, docent-onderzoekers bij Kenniscentrum Business Innovation.
Remko doet onderzoek naar de rol van professionals in een post-groei-economie en hoe het onderwijs daar op ingericht kan worden. Felix onderzoekt hoe je een economie anders kan meten dan met het bruto binnenlands product en hoe de toekomst van een ontgroeisamenleving eruitziet.
Tijdens de Week van het Economieonderwijs gaf Remko een workshop aan studenten, om zo samen tot nieuwe inzichten te komen. “We moeten niet meer denken vanuit bijvoorbeeld omzet, winst en groei. Op een gegeven moment is de aarde gewoon op. Dat betekent dat professionals op een andere manier moeten gaan nadenken en handelen. Bijvoorbeeld door meer de nadruk te leggen op hun maatschappelijke bijdragen en die gaan waarderen. De Strategische Agenda van onze hogeschool heeft als titel ‘Talent voor Transitie’. Daar moeten we mee aan de slag, we moeten het gaan ontdekken. Want er is nog geen blauwdruk van hoe professionals te werk moeten gaan in een post-groeisamenleving.”
Remko van der Pluijm (links) en Felix van Hoften (rechts) met Frank Berkers, lector Business for Societal Transition.
De transitie staat vooral in het teken van concretisering. Remko: “Ik zie dit vooral als gezamenlijk exploratief onderzoek naar hoe we een post-groeieconomie kunnen duiden. We stellen dat we ‘Change makers met impact’ willen opleiden, maar niet wat we daar dan precies onder verstaan. Als we geloven dat onze studenten nadrukkelijk een rol moeten gaan spelen bij de transitie naar een rechtvaardige, inclusieve en duurzame samenleving, dan is het belangrijk dat we scherp worden in de verantwoordelijkheid die we van hen kunnen vragen, zowel als toekomstig professional als student.”
Tijdens de workshop van Remko kwamen enkele voorbeelden naar voren. Zo kan van een professional worden verlangd ook oog te hebben voor het creëren van waarde die niet direct financiële winst (of wellicht zelfs draagbaar financieel verlies) oplevert. Of dat een professional beter in staat moet zijn om kansen te zien die meerwaarde te creëren voor niet alleen de klant en de organisatie, maar ook voor andere betrokkenen.
Maar hier is toch al aandacht voor binnen het economieonderwijs? Felix: “Dat klopt. Zo spreekt het commerciële domein over ‘meervoudige waardecreatie’ en het bedrijfskundig domein over ‘probleemherkenning, diagnose, ontwerpen, veranderen en evalueren’. In hun teksten benoemen zij allemaal dat duurzaamheid steeds meer een rol gaat spelen, maar maatschappelijke doelen komen hier nog weinig in voor. En juist dat is zo belangrijk voor een post-groeimaatschappij. We moeten gaan experimenteren met verdienmodellen, samenwerkingsvormen, nieuwe manieren van meten en houding. De nieuwe economie kan alleen ontstaan als we het echt gaan doen.”
