Met opgavegericht onderwijs binnen IGO willen we onze studenten stimuleren om vanuit hun eigen vakdiscipline bij te leren dragen aan (nieuwe) oplossingen voor complexe maatschappelijke uitdagingen. Dat doen we onder andere met leerwerkgemeenschappen en living labs in de stad en rond de haven. Studenten werken hierin samen met docenten, onderzoekers en praktijkpartners aan oplossingen voor bijvoorbeeld klimaatverandering, leefbaarheid en huisvesting. Met haar promotieonderzoek naar onderwijs in living labs brengt Marlies van der Wee in kaart wat ‘leren bijdragen aan zulke oplossingen’ eigenlijk betekent voor de inrichting van het onderwijs in een living lab (of leerwerkgemeenschap): wat vraagt het van de leeromgeving, welke pedagogische en didactische aanpakken zijn nodig, welke leerprocessen bevorderen op transitie gericht leren en wat vraagt het van een hogeschool of universiteit als organisatie om studenten met onderwijs in living labs voor te bereiden op hun professionele rol in een complexe maatschappij?
Deze (eerste gepubliceerde) studie laat zien dat onderwijs in omgevingen zoals living labs en leerwerkgemeenschappen het potentieel heeft om studenten voor te bereiden op hun professionele rol in een maatschappij met complexe duurzaamheidsvraagstukken. Studenten leren er onder andere praktische oplossingen te ontwikkelen voor zulke vraagstukken, niet-duurzame praktijken te bekritiseren en te veranderen en hun weg te vinden in complexiteit en onzekerheid. De authenticiteit van de context, zoals een leeromgeving in de stad en een realistische opgave, levert hier een belangrijke bijdrage aan. Maar het zorgt er niet als vanzelf voor dat studenten complexe opgaven op een duurzame manier leren oplossen. Even belangrijk blijken de pedagogisch-didactische aanpakken die docenten en begeleiders inzetten. Met een doordachte samenhang tussen kennisoverdracht, instructie, sturende begeleiding, zelfsturing en ruimte voor kritisch denken en onafhankelijkheid stimuleren ze hun studenten om ervaringsgericht te leren, samen te werken op de grenzen van disciplines en rollen, zich mogelijke toekomsten voor te stellen en diep te reflecteren op de eigen waarden en drijfveren, relatie met anderen en hun rol in de maatschappij. Eerdere wetenschappelijke onderzoeken wijzen op het potentieel van deze leerprocessen op de ontwikkeling van het vermogen om bij te dragen aan de transitie naar een duurzame samenleving. Tegelijkertijd vraagt het van onderwijsinstellingen – zoals hogescholen en universiteiten – ook om hun organisatie in lijn te brengen met deze ambitie. Dit kan bijvoorbeeld door docenten voldoende tijd en ruimte voor ontwikkeling te gunnen, de samenwerking met externe partners te baseren op gezamenlijk leren en door met curricula in te spelen op de complexiteit en onzekerheid van duurzaamheidvraagstukken.
Het artikel is hier te downloaden: https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJSHE-10-2023-0465/full/html
Over Marlies van der Wee
Marlies van der Wee is hoofddocent Pedagogiek & Didactiek, op het onderwerp transformatief leren & duurzame ontwikkeling. Ze is verbonden aan de opleiding Ruimtelijke Ontwikkeling, de Master River Delta Development en team Onderwijsinnovatie van IGO. Als PhD-kandidaat is zij verbonden aan CoE HRtech en Wageningen University & Research. Nu de eerste publicatie een feit is, onderzoekt zij komend studiejaar in een aantal living labs hoe het onderwijs daarin is vormgegeven, hoe dit studenten in ontwikkeling ondersteunt (of juist niet) en wat we daarvan kunnen leren voor het ontwerp van het onderwijs en de randvoorwaarden binnen de organisatie.
16 september 2024