Wat is het Living Lab Plasticvrije Rijn-Maasdelta?
Het Living Lab Plasticvrije Rijn-Maasdelta komt voort uit de CoPP. Dit is een netwerk van 25 werkveldpartijen die kennis en data delen op het gebied van plastics in water en de aanpak daarvan. Vanuit de behoefte om hier samen ook concreet mee aan de slag te gaan is dit living lab opgericht. Dit doen ze door opdrachten in het onderwijs in te zetten, waar studenten, onderzoekers en werkveld samen onderzoek doen naar mogelijke oplossingen voor de vraagstukken die er liggen. Het plaatsten van dit vangsysteem en daarmee het realiseren van een experimenteerlocatie waar onderwijs, onderzoek en praktijk samen aan de slag kunnen, is een mooie eerste stap.
Op welke wijze kunnen studenten aan deze projecten meewerken?
Op dit moment zijn het nog losse projecten die ad-hoc in ons onderwijs worden weggezet. Denk bijvoorbeeld aan opdrachten voor keuzevakken, minors en stages. Zo werken er nu twee studenten uit de minor Rivers aan het optimaliseren van het vangsysteem. Ze richten zich op de effectiviteit van het systeem door te experimenteren hoeveel erin gaat en hoeveel erlangs. Voordat het vangsysteem in het water is geplaatst, hebben er ook al studenten vanuit het Rotterdam Mainport Institute (RMI) onderzoek naar gedaan. Deze inzichten kunnen de huidige studenten nu weer gebruiken. Hiermee wordt het een echt estafetteproject. Daarnaast start in februari het keuzevak ‘The Plastic Soup Challenge’ waar studenten met opdrachten uit dit living lab aan de slag gaan. Om deze opdrachten in de toekomst beter weg te kunnen zetten in ons onderwijs, is het belangrijk dat deze vraagstukken ook in ons onderwijs geïntegreerd worden. Daarom is dit living lab één van de pilots, binnen het Instituut voor de Gebouwde Omgeving (IGO) van Hogeschool Rotterdam, om zich te ontwikkelen tot een leerwerkgemeenschap. Samen met de andere pilots die lopen, wordt gekeken hoe we het opgavegerichte onderwijs binnen ons onderwijs kunnen realiseren en wat er nodig is om leerwerkgemeenschappen op te zetten.
Wat is het verschil tussen een living lab en een leerwerkgemeenschap?
“Eigenlijk zit er geen verschil tussen een living lab en een leerwerkgemeenschap” aldus Tijmen. Volgens de IGOvisie is een leerwerkgemeenschap een vorm van een living lab; een levensechte, door grenzen afgebakende omgeving, waarin verschillende partijen gezamenlijk werken aan een innovatieve oplossing voor een maatschappelijke opgave. Wat hem betreft zijn ze dus al een leerwerkgemeenschap. Ze hebben een groot netwerk van werkveld, onderzoek en onderwijs bij elkaar. De Rijn-Maasdelta is de fysieke plek waar en waarnaar ze onderzoek doen. Samen gaan ze leren en experimenteren op de vraagstukken die ze tegenkomen op het gebied van plastics in water. Met als enige verschil dat de opdrachten nu nog ad-hoc in het onderwijs terecht komen.
Hoe zie jij de integratie met het onderwijs voor je?
Tijmen heeft de wens te kijken welke opleidingen samen willen werken aan de opgave Plasticvrije Rijn-Maasdelta. Samen hangen ze daar concrete projecten onder die vanuit het onderwijs worden vormgegeven. Zo komt het eigenaarschap voor het uitvoeren van die projecten meer bij het onderwijs te liggen. “Het zou mooi zijn als de opleidingen dit de komende jaren steeds meer zelf gaan oppakken en borgen in hun onderwijs.” Tegelijkertijd wordt vanuit het Centre of Expertise (CoE) HRTech een subsidieaanvraag voorbereid om meer praktijkgericht onderzoek op te kunnen zetten. Daarmee kunnen ze meer onderzoekers inzetten, waar ze stagiaires en afstudeerders aan kunnen koppelen. Zo kunnen ze op verschillende niveaus de koppeling maken met ons onderwijs.
“Mijn droombeeld is dat we binnen deze leerwerkgemeenschap ook met andere instituten vanuit de hogeschool samenwerken. Pas dan ga je echt over de grenzen van disciplines heen om impact te kunnen maken”
Wat is jouw droombeeld voor deze leerwerkgemeenschap?
“Mijn droombeeld is dat we binnen deze leerwerkgemeenschap ook met andere instituten vanuit de hogeschool samenwerken. Pas dan ga je echt over de grenzen van disciplines heen om impact te kunnen maken.” Voor de opgave plasticvrije Rijn-Maasdelta zijn ontzettend veel vraagstukken die meerdere opleidingen van verschillende instituten van de hogeschool raken. Zo werken we al samen met RMI en IGO. En heeft het instituut Engineering and Applied Sciences (EAS) de Plasticvrije Delta opgenomen als opgave. Zij hebben daaronder nu twee projecten geformuleerd rondom verwerking (met Chemie) en inzameling (met Werktuigbouwkunde) van plastics. Deze projecten gaan we de komende jaren vormgeven. Maar er liggen niet alleen technische vraagstukken op de plank. Zo’n vangsysteem of schoonmaakactie kost veel geld, maar we vinden het maatschappelijk wel belangrijk. Er zit vaak geen businesscase achter en wordt gefinancierd vanuit publiek geld. Hoe kun je dan inzichtelijk maken wat de waarde is van zo’n vangsysteem of schoonmaakactie? Daar kunnen de economische opleidingen van de HRBS (Hogeschool Rotterdam Business School) wat in betekenen. Een deel van de bronaanpak ligt bij de eigen verantwoordelijkheid van de consument. Hoe bereik je die en zet je die aan tot ander gedrag? Dit is een echt communicatievraagstuk. “Alleen met al deze kennis samen kunnen we komen tot een strategie om tot die plasticvrije Rijn-Maasdelta te komen”.
Welke kansen zie jij voor studenten?
Studenten werken binnen dit living lab aan een actueel en maatschappelijke thema. Dit doen ze samen met een hoogwaardig en professioneel netwerk van onderzoekers en werkveldpartijen. Zo zijn onder andere Rijkswaterstaat, Gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam betrokken. Het plasticvrij maken van water is een jong onderwerp waardoor veel van de kennis die we opdoen direct echt van meerwaarde is voor de praktijk. Het is een praktische opgave, namelijk hoe gaan we dit probleem oplossen? Daarnaast doen studenten op deze manier onderzoeksvaardigheden op die waardevol zijn tijdens de rest van hun studie en toekomstige carrière.
Welke kansen zie je voor de deelnemende werkveldpartners?
Er is veel behoefte om echt concreet bij te dragen aan het plasticvrij krijgen van de Rijn-Maasdelta. Wat kunnen we doen? Hoe doen we dat goed? Welke innovaties zijn hiervoor nodig? Vragen waar een ieder graag antwoord op wil. Tegelijk is het een thema waar geen miljoenen voor beschikbaar zijn. We moeten daarom op een slimme manier aan antwoorden komen. Hier kunnen wij als hbo een concrete bijdrage aan leveren door dit in ons onderwijs en onderzoek te verweven.
“Er is veel behoefte om echt concreet bij te dragen aan het plasticvrij krijgen van de Rijn-Maasdelta. Hier kunnen wij als hbo een concrete bijdrage aan leveren door dit in ons onderwijs en onderzoek te verweven.”
Heb jij nog een laatste oproep voor de lezers van dit artikel?
“Zeker! Deze opgave is groot en complex en vraagt van veel partijen om hieraan bij te dragen. Als je het onderwerp interessant vindt, haak dan vooral aan. Voor iedereen zijn er mogelijkheden om hier iets mee te doen. Van plastics in het algemeen, naar het recyclen ervan tot nieuwe producten. Er zijn veel kansen om bij te dragen aan dit probleem.”
Je kunt contact met Tijmen opnemen per mail: copplastic@hr.nl. Wil je meer weten over dit onderwerp? Bezoek dan de website van de CoPP.
15 januari 2024