Toch zijn er voor de diverse spreekmomenten/-opdrachten richtlijnen en volgen ze vaak een vaste structuur. Taalassistent helpt je aan de juiste theorie, tools en oefeningen om je spreekvaardigheid te verbeteren.
Top 15 spreekvaardigheden
Bekijk hieronder de 15 meest gebruikte spreekopdrachten op de hogeschool.1. Pitch
Een pitch, ofwel 'elevator pitch', is een boodschap van een minuut met een duidelijk doel: binnen deze tijd presenteer je jezelf, je werk of idee zo duidelijk en prikkelend, dat de toehoorder op zijn minst geïnteresseerd is geraakt. Uiteraard ben je in je verhaal eerlijk en oprecht. De boodschap mag commercieel, maar ook persoonlijk zijn. Een pitch is geen standaardproduct. Kies je woorden dus zorgvuldig en denk goed na over een originele inhoud en/of vormgeving.
Bekijk ook het volgende filmpje:
2. Presentatie
Een mondelinge presentatie is geen voorgedragen versie van een verslag van bijvoorbeeld een wetenschappelijk onderzoek. Ook is een presentatie geen 'gewoon' beschrijvend verhaal. Toch kan iedereen een presentatie geven waar de luisteraars door geraakt worden.
Veel mensen vinden een presentatie houden een lastige klus. Vaak uit angst om een fout te maken of uit angst om voor gek te staan. Tijdens een presentatie presenteer je namelijk ook jezelf. Helaas denken veel sprekers dat wat ze zeggen het belangrijkste is. Ze vergeten dat het net zo belangrijk is hoe je de presentatie geeft. Het gaat dus niet alleen om de woorden, maar ook en vooral om de manier waarop je het brengt.
Bij een goede voorbereiding van een presentatie is het dus belangrijk ook te letten op hoe je iets zegt. Door gebaren, uitdrukking op je gezicht en toonhoogte te gebruiken, gaan de toehoorders echt luisteren.
Bekijk ook de volgende filmpjes:
Hoe krijg je magie in je presentatie?
3. Vergadering
Een vergadering is een bijeenkomst van meerdere mensen (meestal van eenzelfde organisatie) die met elkaar spreken en/of afspraken maken over de gemeenschappelijke toekomst. Efficiënt en effectief vergaderen is heel belangrijk. Denk hierbij aan duidelijke regels, zoals:
- Eén persoon is aan het woord, de rest luistert. Deelnemers onderbreken elkaar niet en reageren in eerste instantie niet op elkaar.
- De spreker bewaakt zijn eigen tijd, neemt zoveel tijd als hij nodig heeft, weet dat iedereen aan het woord wil komen en dat er nog een inhoudelijke agenda doorgewerkt moet worden.
- Ieder teamlid vertelt iets, uitgebreid of kort.
- Doe geen rondje, maar volg de popcorn-methode: Pop when you're hot. Als iemand klaar is, neemt een ander vanzelf het woord over.
- De voorzitter opent en sluit de vergadering.
- De voorzitter geeft een samenvatting van wat is gezegd.
Bekijk ook het volgende filmpje:
4. Discussie
Discussiëren doe als je een verschil van mening hebt. Met alleen roepen: 'Ik vind dat we minder moeten vergaderen!', krijg je geen gelijk. Je moet je mening met argumenten kunnen onderbouwen, of je gebruikt tegenargumenten om het standpunt van de ander onderuit te halen. Als je een hbo-opleiding volgt, zul je veel samenwerkend moeten studeren en daar hoort discussiëren in projectgroepen ook bij.
Als je discussieert, verschil je van mening met een ander en wil je die persoon overtuigen van de juistheid van jouw standpunt. Beide partijen gebruiken argumenten om hun standpunt te verdedigen. Een belangrijk verschil met een betoog is dat je direct op elkaars argumenten moet reageren. Goed luisteren en snel denken dus. Discussiëren is de mondelinge vorm van argumenteren. Argumenteer je op papier (of op het scherm) dan schrijf je een betoog.
Bekijk ook deze filmpjes:
5. Verdediging
Tijdens het verdedigen van je thesis of afstudeerscriptie worden de belangrijkste uitkomsten van je onderzoek besproken. Dit geeft de opdrachtgever inzicht wat het onderzoek heeft opgeleverd en wat er gedaan moet worden om de doelstelling te bereiken. Kortom, een algehele samenvatting van jouw onderzoek.
De verdediging van je scriptie is een belangrijk moment, want met een goede verdediging kun je nog een hoger cijfer behalen voor je afstuderen en bovendien vormt een goede verdediging een professionele afronding van je opleiding. Bereid je dus goed voor: het is belangrijk dat je het onderzoek goed kent. Een opdrachtgever vindt het erg onprofessioneel wanneer je tijdens het presenteren letterlijk de PowerPoint voorleest en dezelfde informatie vertelt. Een PowerPoint is namelijk een hulpmiddel bij het presenteren van het onderzoek van je scriptie.
Bekijk ook deze filmpjes:
6. Gesprekken voeren algemeen
Een gesprek met vrienden gaat je prima af, uren kun je praten. Je luistert naar elkaar, je stelt en krijgt vragen, je toont begrip voor emotie. De sfeer is ongedwongen, relaxed en je hebt alle tijd. Tijdens je studie, maar zeker ook in een werkomgeving krijgt je gesprek vaak een ander karakter, professioneel. Dan gaat het verder dan praten alleen. Je hebt wat te vertellen of je hebt informatie nodig. Daarvoor moet je over de juiste gesprekstechnieken en spreekvaardigheden beschikken.
Klaar voor een 'next level' gesprek? Het socratisch gesprek is een methode uit de filosofie die ook veel in het bedrijfsleven wordt gebruikt.
Bekijk ook het volgende filmpje:
7. Gesprekken voeren specifiek
Een slechtnieuwsgesprek is een dialoog waarin er op een directe manier enige vorm van slecht nieuws wordt gegeven, bijvoorbeeld een ontslaggesprek of een gesprek tussen arts en patiënt. Doel van dit gesprek is het overbrengen van het slechte nieuws. Eventueel aansluitende bespreekpunten kunnen voorstellen voor een alternatief zijn of een andere oplossing.
Bekijk ook dit filmpje:
Herman Finkers
Iets moeten verkopen. Is dat ongemakkelijk of niet? Het hoeft helemaal niet ongemakkelijk te zijn, want er zijn ongetwijfeld mensen of bedrijven die jouw product of dienst goed kunnen gebruiken. Doe je niets met sales? Dat dacht je maar! Denk maar eens aan een sollicitatie. Hiervoor geldt namelijk hetzelfde: je moet jezelf verkopen. Of bij de keuze voor een thema voor een project tijdens je studie. Dan moet je vaak jouw idee 'verkopen' aan je medestudenten.
Bij verkopen gaat het niet per se om hoe geweldig jouw product is. Het gaat erom of jouw klant nodig heeft wat jij verkoopt. De analyse is een belangrijk onderdeel van een verkoopgesprek. In het begin van het gesprek probeer je te ontdekken wat er speelt bij de ander. Stel vragen en vat af en toe samen wat er is gezegd. Door steeds door te vragen ontdek je meer over de behoefte van de ander.
Bekijk ook deze filmpjes:
Telefonische verkooptechnieken
Het creëren van koopsignalen
Onderhandelen is het proces waarbij ten minste twee partijen iets willen bereiken en verschillende belangen hebben, maar van elkaar afhankelijk zijn om de doelen te bereiken. Onderhandelen doe je tijdens je studie, bijvoorbeeld als je tot een taakverdeling moet komen bij een project, maar ook in elk beroep. Denk hierbij aan onderhandelen met je baas over promotie, met collega's over de vakantieplanning, wie in welke ruimte mag werken of wie de leiding krijgt over een programma.
Bekijk ook deze filmpjes:
Tips voor het voeren van onderhandelingsgesprekken
Een sollicitatiegesprek is een gesprek tussen een sollicitant en een of meerdere vertegenwoordigers van het bedrijf dat een vacature heeft. Het gesprek is vaak persoonlijk (fysiek aanwezig), maar een eerste gesprek kan ook via digitale media worden afgelegd.
Het doel van een sollicitatiegesprek is tweeledig. Het bedrijf wil jou leren kennen en bekijken of jij een passende kandidaat bent voor de vacature (en de organisatie), met andere woorden: heb je de juiste ervaring, kennis, kunde en de juiste persoonlijkheid voor die functie? Daarnaast wil jij het bedrijf leren kennen. Is dit een bedrijf waar ik voor wil werken? Past deze vacature (functie) bij mij?
Een sollicitatiegesprek is vaak opgesplitst in drie delen: een introductie (met uitleg over het bedrijf), de belangrijkste vragen en een conclusie (met uitleg over het vervolgtraject).
Bekijk ook deze filmpjes:
8. Functionerings- en beoordelingsgesprek
Tijdens het planningsgesprek maken een medewerker en zijn leidinggevende samen afspraken over de werkzaamheden, professionalisering voor het komende jaar en bijvoorbeeld hoe de werknemer duurzaam inzetbaar kan blijven. Dit is een open gesprek waarbij zowel de werknemer als de leidinggevende wensen en verwachtingen op tafel leggen. Het plannings- en beoordelingsgesprek kan in de praktijk in één gesprek samenvallen.
Een functioneringsgesprek is een gestructureerd gesprek tussen een medewerker en zijn leidinggevende met als doel het functioneren van de werknemer en de onderlinge samenwerking te verbeteren. Functioneringsgesprekken worden meestal jaarlijks gevoerd. Tijdens het evaluatiegesprek reflecteert de werknemer samen met zijn leidinggevende over de voortgang van de gemaakte afspraken uit het planningsgesprek.
Bekijk ook de volgende filmpjes:
9. Klantgericht argumenteren/klachtafhandeling
Klanten klagen met een reden. De aankoop van een product of het gebruik van een service voldoet niet aan hun verwachtingen. Het goed omgaan met de afhandeling van klachten is essentieel. Een klacht goed oplossen kan namelijk leiden tot hogere tevredenheid onder klanten (en het behoud van ontevreden klanten), meer betrouwbaarheid en professionaliteit van de organisatie. Met iedere brief of mail geef je een visitekaartje af van het bedrijf waar je werkt, het is dus belangrijk dat je deze op een correcte manier opstelt. Dit betekent niet dat de klant altijd zijn zin krijgt, er zijn namelijk verschillende klachten: een onterechte, terechte of een combinatie van beide. Iedere klacht vraagt om een andere aanpak.
Bekijk ook het volgende filmpje:
10. Mondeling (examen)
Een mondeling examen is een evaluatiemethode waarbij met een vraaggesprek tussen een examinator, vaak een docent van de opleiding, en de student wordt getoetst in welke mate de laatste de leerstof beheerst. Een mondeling examen wordt vooral gebruikt om inzichten te krijgen die schriftelijk moeilijker na te gaan zijn, zoals toetsing van spreekvaardigheid, om een standpunt of mening te verdedigen, van kritisch denken en van verwoorden van argumenteren.
Bekijk ook het volgende filmpje:
11. Feedback
Feedback is een reactie op een product, resultaat of iemands uitvoering van een taak, dat bedoeld is als basis voor verbetering, om de kloof tussen het beoogde niveau en het huidige niveau te dichten. Houd rekening met het volgende:
- Feedback geven is een reactie, geen advies. Je geeft je visie en laat de uitwerking daarna aan de ander over.
- Feedback geef je op een product, resultaat of iemands uitvoering, niet op de persoon. Stel daarom hoe- en wat-vragen in plaats van waaromvragen.
- Feedback is de basis voor verbetering. Houd het daarom concreet en praktisch toepasbaar, zodat de ontvanger er ook iets mee kan in de praktijk.
- Feedback dicht de kloof naar het beoogde niveau en dat doe je per persoon anders, afhankelijk van je vaardigheden en wilskracht, niet op een standaard manier. Blijf bij een jong persoon vooral positief, wees bij iemand die wat ouder is en al meer feedback in zijn leven heeft gekregen ook kritisch.
Op deze pagina find je meer tips over feedback.
Bekijk ook het volgende filmpje:
12. Interview
Een interview is een vraaggesprek tussen twee (of meerdere) personen: de interviewer die de vragen stelt en de geïnterviewde die de vragen beantwoordt. Het is een methode om informatie van of over iemand te vergaren.
Bekijk ook het volgende filmpje:
13. Rapporteren/samenvatten
De methode van luisteren, samenvatten en doorvragen (de LSD-methode) is een gesprekstechniek waarmee je structuur aanbrengt in je communicatie. Met de LSD-methode maak je een gesprek over een complex onderwerp duidelijker voor beide partijen.
Bekijk ook het volgende filmpje:
14. Informeren/de juiste informatie verkrijgen
Informeren in een gesprek houdt in dat je bepaalde kennis wil overbrengen op je toehoorder. Over het algemeen vertel je iets over wat die ander wil weten. Je verhaal geeft antwoord op vragen als 'Wat is het?' en 'Hoe komt dat?'.
Een gesprek is opgebouwd uit verschillende fasen: de opening, de analysefase, de aanbodfase en de afronding. De fasen geven structuur aan het gesprek en helpen je om op het juiste moment informatie te achterhalen of te verstrekken. In elke fase ligt de nadruk op een andere rol. Het is daarom belangrijk dat je de verschillende fasen kunt afbakenen.
Bekijk ook het volgende filmpje:
15. IJsbrekers/sociale praat
Een ijsbreker maakt mensen letterlijk even los in hun hoofd, zodat ze klaar zijn om iets te leren. Het is ook een goede manier om elkaar beter te leren kennen. Naast te praten over het weer of waar iemand vandaan komt, kan je ook proberen niet alledaagse onderwerpen aan te snijden.
Bekijk ook het volgende filmpje:
NT2 Spreekstoel
Is Nederlands niet je thuistaal en wil je vrijblijvend oefenen met spreken? Of wil je je over je schroom om te spreken heen zetten? Kom dan naar de online bijeenkomst de Spreekstoel. Meld je aan door lid te worden van het Team Spreekstoel. Er zijn geen studiepunten aan verbonden. Je hebt wél de mogelijkheid om met andere studenten je gespreksvaardigheden te oefenen.