Het Auteursrecht InformatiePunt
Wie we zijn en wat we doenHet AIP ondersteunt onderwijs en onderzoek bij alles wat met auteursrecht te maken heeft. De belangrijkste taken zijn voorlichting en het beantwoorden van vragen over auteursrecht. Het informatiepunt bestaat uit Hedwig Alijk, Evalien Langhorst, Mariska Schouten, Laura Wilborts en Arnaud Zwakhals. Het AIP is aangesloten bij het Netwerk Auteursrechten Informatiepunten (NAI) van de Samenwerkende Hogeschool Bibliotheken.
Wat is auteursrecht?
Auteursrecht is het recht van de maker van een werk om te bepalen hoe, waar en wanneer zijn of haar werk openbaar wordt gemaakt, of wordt vermenigvuldigd. Het auteursrecht wordt automatisch toegekend en is vastgelegd in de auteurswet.
- Auteursrecht en werk in dienst of opdracht: De auteursrechten van een werk dat is gemaakt in dienst of opdracht van een werkgever berusten bij de werkgever, conform CAO HBO artikel E-7 en artikel 7 van de auteurswet.
- Auteursrecht studenten: Informatie over het intellectueel eigendom van studenten aan Hogeschool Rotterdam vind je op HINT onder 'Juridische Ondersteuning'.
Ik heb een vraag over…
Veelgestelde vragen aan het Auteursrecht InformatiepuntEen boek delen…
Nee, het is zonder toestemming van de auteursrechthebbende niet toegestaan om een compleet boek te scannen en op een LMS te plaatsen. Wel mag er een gedeelte van een boek worden gescand en gedeeld, zolang het voldoet aan de regels voor overname van de Easy Access regeling. Zie voor meer informatie het onderdeel Basisregels.
Alleen als je hier toestemming voor hebt van de auteursrechthebbende (vaak de laatste uitgever). Deze toestemming moet schriftelijk zijn vastgelegd in bijvoorbeeld een overeenkomst of een e-mail. Een andere optie is hiervoor toestemming laten aanvragen bij Stichting UvO. Deze stichting heeft mandaat van de (meeste) uitgevers om dit type aanvragen af te handelen. Zie voor meer informatie het onderdeel Basisregels.
Je mag tot 50 pagina's en ten hoogste 25% van het gehele werk kosteloos overnemen in een reader of op een LMS. Voor het complete overzicht van de voorwaarden van de regeling, zie het onderdeel Basisregels.
Als onderwijsinstelling maken we gebruik van een onderwijsexceptie in de auteurswet. Daarom mag je hieruit toch overnemen, mits je het in een afgeschermde omgeving (bijv. BrightSpace) plaatst en de regels van de Easy Access regeling in acht neemt. Zie voor meer informatie het onderdeel Basisregels.
Hierbij is het van belang om te weten wie de rechten heeft. Vaak heeft de uitgever het auteursrecht op een gepubliceerd werk. Of dit zo is kan je nagaan in de colofon van het boek, of in de overeenkomst die is aangegaan met de uitgever. Heeft de auteur zelf de rechten en geeft hij/zij toestemming voor delen op de LMS? Neem de toestemming dan op bij de overname. Heeft de uitgever het auteursrecht? Dan gelden de regels van de Easy access regeling. Zie voor meer informatie het onderdeel Basisregels.
Een artikel delen…
Je mag tot 50 pagina's en ten hoogste 25% van een tijdschrift kosteloos overnemen in een reader of op een LMS. Zie het onderdeel Basisregels, voor het complete overzicht van de voorwaarden van de Easy Access regeling.
Heb je zelf (toegang tot) een artikel aangekocht, dan betekent dit niet automatisch dat je het mag verspreiden. Uitgevers berekenen bij toestemming voor verspreiding via een LMS vaak een bedrag gebaseerd op het aantal personen (studenten) dat toegang krijgt. Heb je (schriftelijke) toestemming van de uitgever, neem deze dan op bij het artikel op de LMS. Heb je geen toestemming dan gelden de regels voor korte of lange overnames. Zie voor meer informatie het onderdeel Basisregels.
Artikelen van minder dan 50 pagina's die niet meer dan 25% van een uitgave vormen mag je altijd op de LMS delen. Voor enkele databanken is toestemming om méér te delen, welke databanken dit zijn vind je bij het onderdeel Lange overname. In andere gevallen geldt dat je schriftelijke toestemming nodig hebt om meer te mogen delen. Je vindt informatie over het regelen van toestemming bij het onderdeel Lange overname. Een link naar een artikel delen via de LMS is altijd toegestaan. Let op dat je een link maakt die niet verloopt en ook werkt buiten de Hogeschoolcampus. Bekijk de "Link to the Library" gids voor informatie over het maken van stabiele links.
Als onderwijsinstelling maken we gebruik van een onderwijsexceptie in de auteurswet. Daarom mag je hieruit toch overnemen, mits je het in een afgeschermde omgeving, bijv. BrightSpace, plaatst en de regels van de Easy Access regeling in acht neemt. Meer informatie over de Easy Access regeling vind je bij het onderdeel Basisregels.
Heb je zelf (toegang tot) een artikel aangekocht, dan betekent dit niet automatisch dat je het mag verspreiden. Uitgevers berekenen bij toestemming voor verspreiding via een LMS vaak een bedrag gebaseerd op het aantal studenten dat toegang krijgt. Heb je schriftelijke toestemming van de uitgever? Neem de toestemming dan op bij het artikel op de LMS, of geef aan waar deze opgevraagd kan worden. Heb je geen toestemming dan gelden de regels van de Easy Access regeling. Zie voor meer informatie het onderdeel Basisregels.
Artikelen van minder dan 50 pagina's die niet meer dan 25% van een uitgave vormen mag je altijd op de LMS delen. Dit is afgekocht in de Easy Access overeenkomst. Is het artikel langer, dan is er toestemming nodig om het volledige artikel te mogen delen. Je vindt informatie over het regelen van toestemming bij het onderdeel Lange overname.
Afbeeldingen (her)gebruiken
Deel je een presentatie op een LMS dan gelden hiervoor de voorwaarden van de Easy Access regeling. Dit houdt in dat er in een presentatie maximaal 50 afbeeldingen gebruikt mogen worden, waarvan maximaal 25 uit hetzelfde werk en maximaal 10 van dezelfde maker. Wanneer je meer afbeeldingen wilt gebruiken dan is hiervoor toestemming van de rechthebbende nodig. Wat wel mag, zonder verdere toestemming of limiet, is afbeeldingen gebruiken met een Creative Commons licentie. Zie voor meer informatie hierover het onderdeel Open Content. Hogeschool Rotterdam heeft daarnaast een licentie voor Office 365. De licentie staat toe ongelimiteerd gebruik te maken van Microsoft pictogrammen en clipart op voorwaarde dat je de afbeeldingen niet deelt in een toepassing van derden, bv. op een website.
Ja, wanneer je de presentatie op een LMS deelt dan is voor elke afbeelding bronvermelding nodig. Dit kan direct bij de afbeelding, of gebundeld op een aparte slide. Zie voor meer informatie het onderdeel Basisregels, Bronvermelding.
Er zijn verschillende plekken waar gratis afbeeldingen en illustraties te vinden zijn, waar je ongelimiteerd gebruik van kan maken (bronvermelding is wel verplicht bij delen op de LMS). Kijk voor meer informatie bij het onderdeel Open Content.
Ja, maar je overname moet wel aan de regels voldoen. Er mogen niet meer dan 25 afbeeldingen overgenomen worden uit één boek, zonder toestemming van de uitgever. Vermeld ook de bron van de afbeeldingen. Het boek is door de student gekocht maar dat is niet inclusief de rechten om het te verspreiden. Zie voor meer informatie het onderdeel Basisregels.
Tel bij het overnemen uit strips ieder panel als een afzonderlijke afbeelding. Zie voor meer informatie het onderdeel Basisregels.
Videomateriaal laten zien
Bij onderwijs zonder winstoogmerk mag je audiovisuele werken in de (online) les vertonen zonder toestemming van de rechthebbende. Hierbij gelden wel een aantal voorwaarden, deze vind je onder Film & Audio, Interne vertoningen.
Wil je een opname van je les delen? Houd dan rekening met de aanwezigheid van materiaal van derden. Zijn er auteursrechtelijk beschermde afbeeldingen of teksten in beeld, zorg dan dat deze voldoen aan de voorwaarden van de Easy Access overeenkomst. Vertoon je audiovisueel materiaal (zoals een YouTube video) en geldt hiervoor auteursrecht? Dan mag je dit (deel van de les) alleen delen met schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende(n).
Dit mag in de meeste gevallen alleen met schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende(n). Heeft de video een Creative Commons licentie, dan is delen op de LMS wel toegestaan. Linken of embedden van rechtmatig openbaar gemaakte video’s is ook toegestaan in het Europees recht. Controleer daarom of een video (rechtmatig) online staat, of aanwezig is in de databanken van de mediatheek.
Alleen als je hier (schriftelijke) toestemming van de auteursrechthebbende voor hebt. Het downloaden en opnieuw uploaden van audiovisueel materiaal valt onder het herpubliceren, ook als dit op een besloten omgeving voor onderwijsdoeleinden wordt gebruikt. Controleer via de databanken van de mediatheek of de video in de collectie zit, hier mag namelijk altijd naar gelinkt worden. Linken of embedden van (rechtmatig openbaar gemaakte) video’s op internet is wel standaard toegestaan in het Europees recht. Wanneer een video een Creative Commons licentie heeft is hiermee ook meer toegestaan.
Internetbestanden
Dit is afhankelijk waar je de casus hebt gevonden en wat de gebruikersvoorwaarden hiervoor zijn. De HR heeft ook een licentie op The Case Center voor cases die je mag gebruiken in online onderwijs.
Dat hangt er van af, niet alles wat je op internet vindt is vrij te gebruiken. Materiaal kan beschermd zijn volgens de auteurswet. Volgens de auteurswet heeft de auteursrechthebbende het alleenrecht om het werk openbaar te maken of te verveelvoudigen (bv. kopiëren, digitaliseren, uploaden, hergebruiken). Dit betekent dat, ook al staat iets online, je het vaak niet opnieuw mag delen. Linken naar materiaal is daartegen wel toegestaan. Materiaal mag je in z’n geheel delen wanneer: het een Creative Commons licentie heeft (vermeld de licentie); het auteursrecht is verlopen; het een wet, verordening of vonnis van een rechtbank in Nederland betreft. Houd in andere gevallen rekening met de regels voor korte of lange overnames of vraag toestemming aan de auteursrechthebbende.
Lesmateriaal van de uitgever
Volgens de Easy Access regeling mag je standaard tot 50 pagina’s en ten hoogste 25% van een werk delen in een gesloten leeromgeving. Of bepaald lesmateriaal ook in z’n volledigheid gedeeld mag worden is afhankelijk van de gebruiksvoorwaarden van de uitgever. Zijn gebruiksvoorwaarden niet duidelijk bij het materiaal vermeld, neem dan contact op met de uitgever voor toestemming. Zorg er voor dat schriftelijk bewijs van toestemming aanwezig is bij de overname op een LMS of geef aan waar deze toestemming kan worden opgevraagd.
Dit is afhankelijk van de gebruikersvoorwaarden van de uitgever. Van sommige uitgevers mag je docentmateriaal verspreiden onder studenten, maar niet wijzigen. Zijn gebruiksvoorwaarden niet duidelijk bij het materiaal vermeld, neem dan contact op met de uitgever.
Intellectueel eigendom studenten
Het uitgangspunt is dat je als student de eigenaar bent van het intellectueel eigendom dat berust op het werk dat je ontwikkelt tijdens je studie.
Zie verder ook de FAQ over intellectueel eigendom op hint.
FAQ intellectueel eigendom
Een veel voorkomende uitzondering is een stage- of afstudeeronderzoek. In de stageovereenkomst is meestal geregeld dat wat je als student voor de opdrachtgever uitvoert/onderzoekt, uiteindelijk toebehoort aan die opdrachtgever. Soortgelijke situaties kunnen voorkomen bij projecten, bijvoorbeeld in het kader van een minor of een ander onderdeel van de opleiding.
Daarnaast is onderzoek een van de uitzonderingsgronden waarbij de Hogeschool genoodzaakt kan zijn om eigendom of bepaalde gebruiksrechten te claimen. Als je als student deelneemt aan onderzoek gebruikt de hogeschool deelnameovereenkomsten.