For English scroll down
Rouw is een hele brede term en vaak geassocieerd met het overlijden van een dierbare. Maar je kan ook rouwen voor iemand die nog leeft, als je bijvoorbeeld contact hebt verloren met het gezin. Zo denkt Femke er ook over. Binnen haar opleiding is er veel ruimte om verschillende kanten op te gaan. Zo koos ze in haar derde jaar voor een stage bij een uitvaartorganisatie en kwam ze veel in aanraking met rouw en rouwende mensen.
Tentoonstelling
Dit inspireerde haar om daar meer over te gaan nadenken. Tijdens haar stage merkte ze dat ze het heel ongemakkelijk vond om te praten over rouw en dat merkte ze ook op in haar omgeving. Hierna volgde ze de minor ‘beroepsmatig omgaan met verlies en rouwsituaties’ waaruit het idee kwam om rouw als afstudeeropdracht te kiezen met als hoofdvraag: ‘Wat is de behoefte die Hogeschool Rotterdam studenten hebben terwijl ze rouwen en tegelijk studeren?’. Hiervoor ging ze in gesprek met meerdere studenten. Heel veel studenten missen een stuk erkenning, een plek om hun verhaal te delen en kennis op te halen over hoe om te gaan met rouw. Studenten gaven aan zich niet gehoord te voelen door de hogeschool, omdat ze niet weten waar ze terecht kunnen en docenten weten vaak ook niet hoe ze hiermee om moeten gaan. Ze interviewde vijf studenten over hun verhaal in relatie tot verlies en verwerkte deze in een tentoonstelling. Verschillende beelden van de tentoonstelling zijn te zien in dit artikel.
Een rouwproces stopt niet. Sterker nog, het stopt nooit
Er zijn heel veel verschillende manieren en fases waar mensen doorheen gaan binnen hun rouwproces. Het duale procesmodel van rouw spreekt Femke vooral aan. Binnen dit model is er veel afwisseling tussen emoties en de emoties waar iemand doorheen gaat. Vergelijkbaar met een slingerbeweging omdat verlies- en herstelgevoelens in de realiteit elkaar afwisselen. Ze merkt dat veel mensen die rouwen het idee hebben dat ze alle standaardfases van rouw moeten doorlopen en er dan er op een dag klaar mee zijn, daarom wil ze aan mensen meegeven dat herstel en verlies naast elkaar kunnen bestaan. Ze werd zich bewuster van het feit dat er meer is dan alleen het nu. Tijdens haar stage bij een uitvaartorganisatie kwam ze veel in aanraking met mensen die rouwen waardoor ze eigenlijk in een hele andere wereld terecht kwam. Hierdoor merkte ze dat rouwen iets moois kan zijn, voor haar staat het juist symbool voor de liefde die mensen kunnen uiten.
Door het onderzoek dat ze deed, merkte ze op dat de manier waarop de meeste mensen in Nederland rouwen anders is dan in andere culturen. Als iemand hier in Nederland overlijdt, is de uitvaart vaak al binnen een week en wordt er niet veel gesproken over rouw.
Naast verlies door het overlijden van iemand, spreekt ze ook van diffuus verlies, oftewel het verlies waarvoor je niet gecondoleerd wordt. Ze merkt dat hier eigenlijk heel weinig naar wordt omgekeken, omdat we altijd bezig zijn, terwijl je tijdens verlies juist stilstaat. Daar is nu nog niet echt ruimte voor, stelt ze, want er wordt verwacht dat je zo snel mogelijk weer mee kan draaien.
Het is moeilijk om over gevoelens als deze te praten met je omgeving want rouw is nog steeds een beladen onderwerp. Het tonen van emoties wordt ook nog gezien als zwak, vooral bij mannen, waardoor de ruimte om open te zijn over rouw beperkt is. Bij rouw kunnen er allerlei soorten emoties opkomen, van verdriet tot opluchting en nog veel meer…
Erkenning van gevoelens helpt
Binnen de hogeschool heeft ze geen bestaande plekken gevonden waar studenten naar toe kunnen om te rouwen. Wel kwam ze de organisatie ‘studentenpastoraat010’ tegen, die workshops faciliteert rondom rouw en verlies. Toch ligt de drempel voor velen nog hoog om direct naar een decaan te gaan of een andere partij. Vanuit Femke’s onderzoek blijkt dat erkenning van gevoelens door docenten en medestudenten in het rouwproces van een student enorm kunnen helpen.
In sommige gevallen stoppen studenten ook met hun opleiding of lopen vertraging op vanwege een verlies, waaronder ook Femke. Het even stilstaan bij het verlies en de ruimte te nemen om te rouwen hielp haar. Uit haar onderzoek kwam naar voren dat de decaan daarover met jou kan meedenken.
De oproep vanuit Femke is om meer aandacht te besteden aan rouw en de kennis erover te blijven delen.
Hulp bij studie
Soms kun je wel wat hulp gebruiken tijdens je studie. Bijvoorbeeld als er iets in je leven gebeurt wat invloed heeft op je studie, of wanneer je ergens tegen aan loopt waar je wat extra begeleiding bij nodig hebt. Of het nu om iets persoonlijks gaat of iets met je studie. Studentenwelzijn is er voor je.
Stilteruimtes
Op de hogeschool zijn er diverse stilteruimtes voor rust en bezinning. KIjk op Hint waar je terecht kunt.
Mourning and studying
What does it mean to grieve?Student editor Arson talked to Femke, a graduate of the Leisure & Event Management study. With her graduation project: 'Prouwd & Grouwth', she wanted to provide a positive element to grief and share her knowledge light-heartedly.
Mourning is a broad term and is often associated with the death of a loved one. But you can also grieve for someone who is still alive, for example, if you have lost contact with your family. That's how Femke thinks about it. Within her study, there is much room to go in different directions. For example, in her third year, she opted for an internship at a funeral organization and came into frequent contact with grief and grieving people.
Exhibition
This internship inspired her to think more about loss. During her internship, she noticed that she found it very uncomfortable to talk about grief, and those around her also became aware of this. After this experience, she followed the minor 'professional dealing with loss and grieving situations', which gave her the idea to choose grief as a graduation assignment with the research question: 'What is the need that Rotterdam University of Applied Sciences students have while they grieve and study at the same time?'. To this end, she talked to several students. Many students lack recognition, a place to share their stories and become knowledgeable in dealing with grief. Students indicated that they did not feel heard by the University because they did not know where to go, and teachers often did not know how to deal with this. She interviewed five students about their stories concerning loss and incorporated them into an exhibition. Several images from the exhibition are in this article.
A grieving process does not stop. It never stops
There are many ways and phases that people go through in their grieving process. The dual process model of grief particularly appeals to Femke. Within this model, there is a lot of variation between emotions and the emotions that someone goes through. Similar to a pendulum movement because feelings of loss and recovery alternate. She noticed that many people who are grieving have the idea that they must go through all the standard stages of grief and then be done with it one day, while she would like to tell people that recovery and loss can coexist.
During her internship at a funeral organization, she encountered grieving people, which put her in a completely different world, where she became much more aware that there is more than just the now. As a result, she also noticed that grieving can be something beautiful. To her it symbolizes the love that people can express.
Through the research, she also noticed that the way most people in the Netherlands grieve differs from other cultures. When someone dies in the Netherlands, the funeral will often occur within a week, and there is little talk about mourning. In addition to loss due to the death of someone, she also speaks of diffuse loss, also known as loss for which you do not receive condolences. She notices that very little attention is paid to this because we are always busy, while loss requires stillness. There is no room for that yet, she says, because one is required to be able to participate again as soon as possible. It is hard to talk about feelings like these with those around you. Grief is still a loaded subject. Showing emotions is also seen as weak, especially among men, which limits the space to be open about grief. When grieving, all kinds of emotions can arise, from sadness to relief and much more...
Acknowledging feelings helps
She has not found any places at the college where students can go to mourn. She did come across the organization 'studentpastoraat010', which facilitates workshops on grief and loss. Yet the threshold for going directly to a dean or another party is still high for many. Femke's research shows that recognition of feelings by teachers and fellow students can enormously help in a student's grieving process.
In some cases, students also stop their studies or are delayed due to a loss, including Femke. Taking a moment to pause and take space to grieve helped her. Her research shows that the dean can think with you about this.
Femke's call is to pay more attention to grief and continue to share knowledge about it.